Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γουίντεμερ, όμως, όσο θα περνά ο χρόνος, τόσο θα πλησιάζει η Ώρα της Κρίσεως για την Ευρώπη -και εντός αυτής την Ελλάδα- η οποία θα πυροδοτηθεί -για ακόμα μια φορά- από ένα αναπάντεχο οικονομικό ή τραπεζικό γεγονός στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Μιλώντας αποκλειστικά στην «ΗτΣ», ο συγγραφέας που προέβλεψε μέσα από τα βιβλία του τόσο τη μεγάλη πιστωτική κρίση του 2008 αλλά και των «μετασεισμών» που αυτή εξακολουθεί να προκαλεί στην παγκόσμια οικονομία, ξεκαθαρίζει ότι το πρόβλημα στην Ευρώπη (και την Ελλάδα) δεν είναι το νόμισμά της: «Η κρίση αυτή δεν αφορά στο ευρώ, αλλά στο υπερβολικό χρέος. Αν μετατρέψουμε το χρέος αυτό σε στερλίνες, μάρκα, φράγκα, πεσέτες ή δραχμές, το πρόβλημα παραμένει άλυτο».
Όπως επισημαίνει, οι πραγματικοί ασθενείς της Ευρώπης δεν είναι οι κυβερνήσεις του νότου αλλά οι τράπεζες του βορρά. «Ένας μεγάλος αριθμός γερμανικών, γαλλικών και βρετανικών τραπεζών είναι χρεοκοπημένες και απλά εμφανίζονται ως υγιείς μέσα από άνευ προηγουμένου σχήματα χρηματοδότησής τους», τονίζει ο κ. Γουίντεμερ, προσθέτοντας ότι στην ίδια λίστα των αναξιόχρεων πιστωτικών ιδρυμάτων θα μπορούσε να προσθέσει και αρκετές αμερικανικές τράπεζες.
Κανονικά, λέει, θα έπρεπε όλες αυτές οι χρεοκοπημένες τράπεζες -πολλές εκ των οποίων είναι κολοσσιαίες- να αφεθούν στη μοίρα τους και να καταρρεύσουν. Αν και οικονομικά σωστό, όμως, κάτι τέτοιο είναι πολιτικά ανέφικτο, υποστηρίζει ο κ. Γουίντεμερ και εξηγεί: «Δεν είναι εύκολο να αφήσεις το τραπεζικό σύστημα να καταρρεύσει, την ώρα που στην οικονομία σου σκάνε όλες οι? φούσκες μαζί».
Στήριξη
Όταν το 2008 κατέρρευσε η επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers, τονίζει, η Ουάσιγκτον έσπευσε να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα με πακτωλό χρημάτων, για να διατηρήσει έναν πυλώνα της οικονομίας όρθιο, την ώρα που έσπαγαν όλες οι υπόλοιπες φούσκες μαζί: το χρηματιστήριο, η αγορά κατοικίας, τα στεγαστικά δάνεια, η καταναλωτική ζήτηση. Το ίδιο, λέει, συνέβη και στην Ευρώπη, γι’ αυτό και η στήριξη των τραπεζών αποτελεί για τις κυβερνήσεις μονόδρομο.
Ως εκ τούτου, εκτιμά ότι και η Ευρώπη θα ακολουθήσει το δρόμο που χάραξαν οι ΗΠΑ το 2008: χρηματοδότηση των ελλειμμάτων με έκδοση νέων ομολόγων που στη συνέχεια αγόραζε τυπώνοντας νέο χρήμα η αμερικανική κεντρική τράπεζα.
Τίμημα
Η τακτική αυτή, τονίζει ο κ. Γουίντεμερ, είχε αναμφίβολα κάποια θετικά αποτελέσματα: οι ΗΠΑ έχουν αποφύγει ως τώρα μια νέα ύφεση. Μόνο που η παραμονή τους σε τροχιά ανάπτυξης έρχεται με μεγάλο τίμημα. Την τριετία 2008-2011, λέει ο κ. Γουίντεμερ, το ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 1 τρισ. δολ. Το ίδιο διάστημα το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 3 τρισ. δολ., μέρος του οποίου καλύφθηκε από τα 2,4 τρισ. δολ. φρέσκου χρήματος που εκτύπωσε για το σκοπό αυτό η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed). Αυτό, λέει, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον.
«Ειλικρινά, αν θέλουμε να επιτύχουμε ανάπτυξη γρήγορα κι εύκολα ο υπερδανεισμός που χρηματοδοτείται από εκτύπωση χρήματος λειτουργεί εντυπωσιακά», τονίζει ο κ. Γουίντεμερ. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, η τακτική αυτή γρήγορα φτάνει στα όριά της. Τότε, είναι που έρχεται η «Ώρα της Κρίσης».
Θα ακολουθήσει
Παρά τις αντιρρήσεις των Γερμανών, υποστηρίζει ο κ. Γουίντεμερ, η Ευρώπη αναπόφευκτα θα ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ και θα τυπώσει χρήμα προκειμένου να αποτρέψει τη χρεοκοπία κυβερνήσεων και τραπεζών στο ευρώ.
Η ευρωπαϊκή ελίτ, λέει, επιμένει να επιλέγει τη λύση της «φούσκας» για να δώσει προοπτική στο ευρώ. «Έχουμε ξεχάσει ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ανάπτυξη σε μια οικονομία δεν είναι οι ‘φούσκες’ αλλά η αύξηση της παραγωγικότητας», τονίζει ο κ. Γουίντεμερ. Όποιες χώρες εστιάσουν στην ενίσχυση της παραγωγικότητάς τους, καταλήγει σε ένα μήνυμά του προς την ελληνική κυβέρνηση, αυτές θα έχουν πλεονεκτική θέση την -αναπόφευκτη κατά τον ίδιο- «Ώρα της Κρίσεως».
Φοβίζουν οι «φούσκες» της Κίνας
Όσοι θεωρούσαν την Κίνα ως όαση ανάπτυξης και προοπτικής στην παγκόσμια οικονομία, καλά θα κάνουν να αναθεωρήσουν. Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Ουίντεμερ, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη βρίσκεται σε δυσχερέστερη θέση απ’ ότι η Ευρωζώνη ή οι ΗΠΑ. Και τούτο, εξηγεί, διότι η παγκόσμια επιβράδυνση έσπασε απότομα τις κολοσσιαίες «φούσκες» της τελευταίας πενταετίας.
Όπως επισημαίνει, ο κ. Γουίντεμερ, το 2008 η Κίνα υπέστη καθίζηση στις εξαγωγές. Για να αντισταθμίσει την κάμψη αυτή, το Πεκίνο ανάγκασε τις κινεζικές τράπεζες να δανείζουν ανεξέλεγκτα για να δημιουργήσουν… φούσκα στην αγορά ακινήτων.
Για τρία χρόνια αυτή η τακτική λειτούργησε άψογα. Μόνο που, επειδή η «φούσκα» αυτή δεν βασιζόταν σε πραγματική ζήτηση, η επιβράδυνση του 2012 επιτάχυνε το σπάσιμό της.
Ως εκ τούτου, τονίζει ο κ. Γουίντεμερ, η αγορά ακινήτων στην Κίνα έχει καταρρεύσει, όπως επίσης και η εσωτερική ζήτηση.
Κι αυτό, προειδοποιεί, είναι μόνο η αρχή…
Who is Who
Ο Ρόμπερτ Ουίντεμερ είναι εκ των βασικών συγγραφέων δύο από τα δημοφιλέστερα οικονομικά μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ την τελευταία πενταετία: Aftershock: Protect Yourself and Profit in the Next Financial Meltdown (2009) και America’s Bubble Economy: Profit When it Pops (2006). Είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας αξιολόγησης μακροοικονομικών κινδύνων, Foresight Group.
Του Γιώργου Ι. Μαύρου από Ημερήσια
Radio 1 Daniolipton