Αλήθειες που πονάνε πίσω από τη νέα «Μεγάλη Ιδέα» του TAP

Κάποτε η «Μεγάλη Ιδέα» ήταν η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Πριν από μια δεκαετία ήταν η είσοδος στην Ευρωζώνη. Η πρώτη κατέληξε στη Μικρασιατική Καταστροφή και η δεύτερη στην οικονομική γενοκτονία που βιώνουμε σήμερα.

 

Ποιά θα είναι, άραγε, η κατάληξη της νέας «Μεγάλης Ιδέας», δηλαδή ο αγωγός TAP, που ευαγγελίζεται ο Αντώνης Σαμαράς προκειμένου να κρατήσει στην εξουσία όσο γίνεται περισσότερο τη νέα δικομματική κυβέρνησή του;

 

Κανείς δε μπορεί να μιλήσει με σιγουριά τώρα, ωστόσο πίσω από τους πανηγυρισμούς, τις ανοιγμένες σαμπάνιες και τις κορώνες «για την Ελλάδα που μπαίνει στον ενεργειακό χάρτη» κρύβονται αρκετές παγίδες τις οποίες δύσκολα μπορεί να αποκρύψει ακόμα κι ο καλύτερος επικοινωνιακός μηχανισμός.

 

Από τη μια η κυβέρνηση υποστηρίζει πως ο TAP (Trans Adriatic Pipeline), θα είναι μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις που έχουν γίνει ποτέ στην χώρα μας και θα σηματοδοτήσει τη δυναμική επανατοποθέτηση της Ελλάδας στο γεωστρατηγικό περιβάλλον και στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής. Επιπλέον, η Ελλάδα δηλώνει παρούσα στις εξελίξεις που αφορούν την εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Κασπίας και καθίσταται ενεργειακός κόμβος κι άξονας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αφού πέραν της μεταφοράς τράνζιτ αερίου προς τη Δυτική Ευρώπη θα υπάρχει η δυνατότητα διανομής ποσοτήτων στα Βαλκάνια μέσω διασυνδετηρίων αγωγών.

 

Τα κυβερνητικά παπαγαλάκια, εξάλλου, διαρρέουν πως ο TAP σημαίνει μία πρόσθετη πηγή, άρα αύξηση των επιλογών και της διαπραγματευτικής δύναμης της χώρας μας έναντι των προμηθευτών της, ενώ αποτελεί άμεση ξένη επένδυση στην Ελλάδα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, η οποία θα δημιουργήσει άμεσα 2.000 νέες θέσεις εργασίας και 10.000 έμμεσα.

 

Η σκοτεινή πλευρά του «φεγγαριού»

 

Αυτή, ωστόσο, είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος. Ήδη ο οίκος αξιολόγησης Fitch σημειώνει σε σχετική έκθεσή του πως η μεταφορά φυσικού αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ της Κασπίας Θάλασσας προς την Ευρώπη πιθανότατα δεν θα συμβάλει στη μείωση των τιμών αερίου στη Γηραιά Ήπειρο. Κι αυτό γιατί βασικό μειονέκτημα του TAP είναι η μικρή χωρητικότητά του, μόλις 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος (μόνο το 2% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης).

 

Σε αντιδιαστολή, ο ανταγωνιστικός Nabucco West θα είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει ετησίως περίπου 23 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Την ίδια ώρα, η αυστριακή κρατική εταιρία φυσικού αερίου OMV, η οποία ηγείτο της κοινοπραξίας Nabucco West, έχει διαρρεύσει πως η επιλογή του TAP έγινε λόγω των υψηλότερων τιμών καυσίμων σε Ελλάδα και Ιταλία. Με λίγα λόγια, ο TAP δεν επιλέχθηκε χάρη στις όποιες διπλωματικές πρωτοβουλίες είχε αναλάβει η κυβέρνηση, αλλά σε μια εσωτερική στάθμιση συμφερόντων από μέρους των εταιριών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία εκμετάλλευσης του αγωγού.

 

Ταυτοχρόνως, δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά από το γεγονός ότι η Συμφωνία Κράτους Υποδοχής («Host Government Agreement») που υπογράφηκε πρόσφατα, κρατήθηκε μακριά από τη δημοσιότητα. Η συμφωνία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει το ύψος των τελών διέλευσης, θέματα απαλλοτριώσεων, την πιθανή συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου και διαδικαστικές λεπτομέρειες καθοριστικές για τη λειτουργία του αγωγού. Γιατί όλα αυτά κρατούνται μυστικά; Μήπως για να μην αποδειχθεί ότι η συμφωνία είναι, στην πραγματικότητα, λεόντειος για τη χώρα μας; Ποιός είναι, εξάλλου ο γενικότερος ενεργειακός σχεδιασμός της Ελλάδας πάνω στον οποίο θα μπορούσε να «πατήσει» με τον TAP, ο οποίος μας δένει ακόμα περισσότερα με τα αμερικανικά συμφέροντα αντί μιας πιο ισορροπημένης πολιτικής απέναντι στη Ρωσία;

 

Την ίδια στιγμή, ο αντικειμενικός παρατηρητής αδυνατεί να κατανοήσει πώς συνδέονται οι επενδύσεις 1,5 δισ. δολαρίων από τον TAP που προβλέπει η κυβέρνηση όταν παραλλήλως ξεπουλά το 66% του υπάρχοντος δικτύου αγωγών υψηλής πίεσης 512 χλμ, των 779 χλμ των κλάδων μεταφοράς και τις εγκαταστάσεις του υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Ρεβυθούσας για 400 εκατομμύρια δολάρια, ή 606 εκατομμύρια για το 100%. Όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, τα δύο μέτρα και δύο σταθμά αποκαλύπτουν αφενός το μέγεθος του ξεπουλήματος του ΔΕΣΦΑ κι αφετέρου την ανευθυνότητα της κυβέρνησης, που παραδίδει το ΔΕΣΦΑ στην κρατική αζερική εταιρία Socar, με γνωστές τις ιδιαίτερες σχέσεις της με τις κρατικές εταιρίες της Τουρκίας, BOTAS και TPAO.

 

Ο TAP, μήκους 847 χλμ, θα μεταφέρει 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τα σύνορά μας με την Τουρκία έως την Ιταλία, μέσω Αλβανίας. Η Ελλάδα, ωστόσο, δεν προβλέπεται να απορροφήσει κάποια ποσότητα φυσικού αερίου. Επίσης, από τη σύμβαση προβλέπεται η θέσπιση ειδικού νομικού καθεστώτος για τη συγκεκριμένη εταιρία, η οποία θα μπορεί να αποφεύγει την εφαρμογή του ελληνικού δικαίου, προνόμιο που κανείς άλλος ημεδαπός ή αλλοδαπός δεν απολαμβάνει στη χώρα μας. Επιπλέον, για 25 έτη δεν θα επιβάλλεται οποιαδήποτε νέα φορολογία. Επιπροσθέτως, η κατασκευή του TAP δεν προβλέπεται να ξεκινήσει αύριο μεθαύριο, αλλά την άνοιξη του 2014, με προοπτική ολοκλήρωσής του μετά από τρία με τέσσερα χρόνια.

 

Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, ακόμα και το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά πως τα έσοδα του Δημοσίου από τη λειτουργία του αγωγού δεν θα ξεπεράσουν τα 320 εκατομμύρια ευρώ σε ορίζοντα 15ετίας, ενώ δεν προβλέπεται και η είσπραξη τελών διέλευσης.

 

Koutipandoras