Προτάσσοντας τα κοινωνικά κριτήρια η κυβέρνηση προχωρεί στην άρση απαγόρευσης των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας, επιχειρώντας να αντιστρέψει υπέρ αυτής το κλίμα. Το μέτρο εκτιμάται ότι θα εφαρμοστεί πιλοτικά το πρώτο τρίμηνο του 2014, σταδιακά μέχρι τα μέσα του χρόνου.
Κυβερνητικές προθέσεις, που με μπόλικη κοινωνική χροιά θα παρουσιασθούν ως σωτήριες και ευαίσθητες.
Ωστόσο, στελέχη καταναλωτικών φορέων εκτιμούν πως το νέο πλαίσιο σταδιακά δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να βγουν περισσότερα σπίτια στο «σφυρί». Σε αντίθεση με τα μεγάλα «ψάρια», που φαίνεται πως θα ξεγλιστρήσουν και πάλι. Αυτό γιατί στην πράξη το ίδιο το οικονομικό επιτελείο δεν είναι σε θέση να απαντήσει πώς θα εντοπίσει τους εμφανιζόμενους να έχουν μόνο μία κατοικία (στο όνομά τους) και άλλες «κρυμμένες» σε υπεράκτια σχήματα σε φορολογικούς παραδείσους.
Αλήθεια, πώς σκέφτεται να εντοπίσει πρακτικά η αρμόδια υπηρεσία το δεύτερο ή και το τρίτο σπίτι (άνω των 200 τ.μ.) που είναι περασμένο σε offshore των Παρθένων Νήσων; Πολλώ δε μάλλον, που προορισμοί όπως τα εν λόγω νησιά παρέχουν προστασία και σε θέματα «πόθεν έσχες».
Πάντως, κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών επιμένουν να υποστηρίζουν πως το σχετικό πλαίσιο θα παρουσιαστεί ως προστατευτικό για τους κοινωνικά-οικονομικά αδύναμους:
* Πως θα αποκλείει την εκποίηση πρώτης κατοικίας για ειδικές ομάδες εργαζομένων- συνταξιούχων.
* Πως θα αναφέρεται σε συνεργάσιμο δανειολήπτη και θα συνεκτιμά:
α) το ετήσιο εισόδημα του δανειολήπτη,
β) τη μεταβολή των αποδοχών του τα δύο ή τρία τελευταία έτη ( φορολογικές χρήσεις 2010-12),
γ) τον τρόπο διαβίωσης και επιπλέον στοιχεία που προκύπτουν από τη διασταύρωση δεδομένων των αρμόδιων υπηρεσιών.
Περισσότερο σε κινήσεις εντυπωσιασμού παραπέμπουν, που, όπως δήλωνε χαρακτηριστικά οικονομικός παράγοντας, στόχο έχουν την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τρόικας (εν όψει της επίσκεψης του Σεπτεμβρίου), τη συμμόρφωση με την άρση (από 1ης/1/2014). Επιπλέον, εάν κυλήσει ομαλά το μέτρο, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και πολιτικά εν όψει των εκλογών στα τέλη Μαΐου του 2014.
Η δήλωση του πρωθυπουργού «η πρώτη κατοικία των κοινωνικά αδύναμων πολιτών και όσων αποδεδειγμένα, εξαιτίας της κρίσης, δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους, θα προστατευτεί απολύτως. Αυτό δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Τελεία και παύλα» από μόνη της ακούγεται βαρύγδουπη. Δίνει όμως πολιτικό στίγμα και περιγράφει ένα στοιχειώδες πλαίσιο για τους πλειστηριασμούς.
Ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Στουρνάρας, φέρεται να συναινεί στα εισοδηματικά, δηλαδή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα και μείωσή του σε βάθος 2ετίας ή 3ετίας. Για την Τράπεζα της Ελλάδος απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται ο βαθμός συνεργασίας του δανειολήπτη.
Συνδυαστικά, προκύπτει πως το πλαίσιο προστασίας θα αφορά:
* οικογένειες με ετήσιο εισόδημα από 25.000 ευρώ (που ισχύει σήμερα) μειούμενο κλιμακωτά προς τα 20.000-18.000 ευρώ,
* εργαζόμενους με αποδεδειγμένη μείωση αποδοχών τις τελευταίες 2 ή 3 χρήσεις (σωρευτική μείωση 20% έως 30% αντίστοιχα),
* δανειολήπτες που έχουν εξοφλήσει ένα μέρος του δανείου τους (το ποσοστό δεν έχει καθορισθεί, ακούγεται ως όριο το 40%),
* εργαζόμενους υπόχρεους οι οποίοι έχουν καταβάλει έναν ελάχιστο αριθμό δόσεων στο τρέχον έτος.
Παράλληλα, θα επιδιώξουν να εντοπίσουν όσους έχουν λάβει «σπαστά» δάνεια (λιγότερα των 200.000 ευρώ το καθένα) προκειμένου να εξαιρεθούν του κριτηρίου. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, αφορά περί τους 12.000- 15.000 δανειολήπτες.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως συστημική τράπεζα, που την τελευταία δεκαετία έχει χορηγήσει δάνεια 25 δισ. ευρώ, περίπου 2 δισ. ευρώ ανήκουν σε αυτή την κατηγορία δανειοληπτών στεγαστικών.
Ειδική πρόνοια φέρεται πως θα διασφαλίζεται για μακροχρόνια ανέργους, πάσχοντες από βαριά ασθένεια κ.λπ. Ερώτημα όμως παραμένει πώς θα αρθεί το αδιέξοδο που έχει προκληθεί με τη… μη εφαρμογή της παντελώς αναποτελεσματικής ρύθμισης. Ωστόσο, όπως θυμίζουν στελέχη Καταναλωτικών Οργανώσεων, πρόκειται για ρυθμίσεις που λίγο ώς πολύ ισχύουν και σήμερα.
Στο πλαίσιο θα συμπεριληφθεί (με κάποιο τρόπο) κλιμάκωση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Όμως ούτε αυτό είναι καινούργιο, καθώς διάφορα σενάρια κυκλοφορούν εδώ και καιρό. Αναφέρονται σε μείωση της αντικειμενικής αξίας από τα 200.000 ευρώ κατά λ.χ. 20.000 ανά εξάμηνο.
Στο οικονομικό επιτελείο, με βάση τα στοιχεία που έχει ήδη διασταυρώσει, εκτιμούν πως στο πρώτο 6μηνο του 2014 θα μπορούσαν είτε να υποχρεώσουν σε διακανονισμό ή να πλειστηριάσουν σπίτια περίπου 10.000-15.000 «εχόντων και κατεχόντων».
Δεδομένου ότι τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια ανήλθαν στα 15 δισ. ευρώ στο τέλος του 2012 (στοιχεία της ΤτΕ), αντιστοιχώντας στο 20% του υπολοίπου χορηγήσεων (75 δισ. ευρώ). Και με βάση εκτιμήσεις των τραπεζών, για τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια σήμερα 24% – 25%, ο πήχυς για τα συναρμόδια υπουργεία στοχεύει στον ενδελεχή έλεγχο 20 έως 25 χιλιάδων υπόχρεων.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, Χρ. Γκόρτσο, με βάση τα στοιχεία του Ιανουαρίου του 2013 ο αριθμός των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων ανέρχεται περίπου στα 1,5 δισ., οι καθυστερήσεις σε αυτά είναι της τάξης του 20%, ενώ από αυτά έχουν προβεί σε ρυθμίσεις τα μισά δάνεια αξίας 12,38 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, οι ρυθμίσεις αφορούν 222.384 δάνεια.
Του Μιχαήλ Γελανταλι από enet