Το ΔΝΤ «Βλέπει» συνέχιση της πιστωτικής «ασφυξίας». H ανάκαμψη στην Ελλάδα θα γίνει χωρίς τράπεζες.
Αυτό είναι το συμπέρασμα των ζοφερών προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την πιστωτική επέκταση στη χώρα.
Την ώρα που η ελληνική οικονομία δείχνει να ολοκληρώνει τον «ασφυκτικό» κύκλο της ύφεσης και η κυβέρνηση «υπόσχεται» μετακύλιση της ρευστότητας των πιστωτικών ομίλων στην πραγματική οικονομία, το ΔΝΤ δίνει μια τελείως διαφορετική εικόνα για τα επόμενα έτη.
Στην παρούσα φάση οι τράπεζες συντάσσουν σχέδια αναδιάρθρωσης, με τα οποία θέλουν να επιστρέψουν σε περιβάλλον βιώσιμης κερδοφορίας και να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια. Απώτερος σκοπός να αποτελέσουν τον βασικό άξονα υποστήριξης της ανάπτυξης μέσω της χρηματοδότησης επενδυτικών πλάνων.
Σύμφωνα, ωστόσο, με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η πιστωτική επέκταση αναμένεται να υστερήσει χρονικά της ανάκαμψης του ΑΕΠ τουλάχιστον κατά δύο χρόνια, ενώ θα είναι πιο ήπια από την οικονομική ανάπτυξη της χώρας σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η ανάπτυξη των πιστώσεων θα «αγγίξει» μόνο τις επιχειρήσεις, όχι όμως πριν από το 2015. Ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης για τις επιχειρήσεις τοποθετείται στο 1,3% το 2015 και στο 3,8% το 2016 έπειτα από μια εξαετία συρρίκνωσης, με αποκορύφωμα το 2012, που έφτασε το-10,8%
.
Αν α προβλέψεις του ΔΝΤ επαληθευτούν, τότε η επόμενη τριετία θα χαρακτηριστεί από μεγάλη «λειψυδρία», αφού οι τράπεζες, στο πλαίσιο των σχεδίων αναδιάρθρωσης, θα υποχρεωθούν να διατηρήσουν κλειστές τις στρόφιγγες του δανεισμού.
Τα στοιχεία «ζαλίζουν»: Από το 2009 έως το 2016 η καταναλωτική πίστη θα δει σωρευτική συρρίκνωση της τάξης του 43%, όταν την τριετία 2005-2008 αναπτυσσόταν κατά μέσο όρο με 26,8%.
Η αντίστοιχη συρρίκνωση της στεγαστικής πίστης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 21,5%, έναντι μέσου ρυθμού ανάπτυξης την τριετία 2005-2008 της τάξης του 33,4%.
Για να περιγράψει το συγκεκριμένο φαινόμενο, το ΔΝΤ χρησιμοποιεί τον όρο «creditless recovery» (ανάκαμψη χωρίς πιστωτική επέκταση), που οφείλεται στην αργή επιστροφή των καταθέσεων και στην απορρόφηση των ζημιών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του φαινομένου αναμένεται να παίξει η επιφυλακτική πιστοδοτική πολιτική που θα ακολουθήσουν οι τράπεζες, με στόχο τη σταδιακή μείωση του δείκτη δανείων προς καταθέσεις προς το επίπεδο του 80%.
Στον αντίποδα, βέβαια, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί πως οι πιστωτικές συνθήκες δεν θα παραμείνουν υπερβολικά «σφικτές», ούτε θα συνεχιστεί η απομόχλευση τόσο, ώστε να απειλεί με εκτροχιασμό την ανάκαμψη.
Όλα αυτά συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την επιστροφή των καταθέσεων, αφού μόνο τότε θα αποκατασταθεί η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης των τραπεζών. Το ΔΝΤ «βλέπει» μείωση των καταθέσεων κατά 1,2% φέτος, οριακή αύξηση 0,4% το 2014 και ουσιαστικότερη επιστροφή καταθέσεων της τάξης των 15 δισ. ευρώ για τη διετία 2015 και 2016.
Διεθνής εμπειρία
Η διεθνής εμπειρία δείχνει, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ότι σε περιβάλλον μηδενικής πιστωτικής επέκτασης, ακόμα και μικρής συρρίκνωσης, μπορεί να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Μελέτες που βασίζονται σε δείγμα ανεπτυγμένων, αναδυόμενων και χαμηλού εισοδήματος χωρών, δείχνουν ότι μία στης πέντε περιπτώσεις ύφεσης συνοδεύεται από ανάκαμψη… χωρίς πίστωση.
Όταν το δείγμα αφορά χώρες με χαμηλά προς μεσαία εισοδήματα, τότε οι περιπτώσεις αυτές αυξάνονται σε μία στις τέσσερις. Η συχνότητα του φαινομένου διπλασιάζεται, αν έχει προηγηθεί της ύφεσης τραπεζική κρίση, κάτι το οποίο δεν αφορά την περίπτωση της Ελλάδας.
Τα παραδείγματα πολλά: Ινδονησία, Μαλαισία και Ταϊλάνδη στον απόηχο της ασιατικής κρίσης. Αργεντινή και Ουρουγουάη μετά την κρατική χρεοκοπία της πρώτης. Πιο πρόσφατα, Λετονία, Ισλανδία και Ιρλανδία, όλες βίωσαν ανάκαμψη χωρίς πιστωτική επέκταση.
Γενικότερα, όταν η ανάκαμψη είναι «creditless», σχετίζεται με στρεβλώσεις στην παροχή πιστώσεων και οικονομική δυσχέρεια. Τα προβλήματα στην παροχή πιστώσεων, με τη σειρά τους, συμβάλλουν στην αποδυνάμωση της ανάκαμψης που ακολουθεί. Για αρκετούς Έλληνες τραπεζίτες όλα αυτά οδηγούν σε ακόμα έναν φαύλο κύκλο…
Του Κωνσταντίνου Μαριολη από kefalaio