Εντύπωση προκαλεί το όψιμο ενδιαφέρον της εφημερίδας το «Έθνος» για την προστασία τω ν συντάξεων από κατασχέσεις και δεσμεύσεις για χρέη.
Μετά από ένα σαρωτικό κύμα παράνομων κατασχέσεων σε συντάξεις, εφάπαξ αλλά και μισθούς η εφημερίδα δημοσιεύει τα αυτονόητα και ενημερώνει για την ασπίδα προστασίας στους συνταξιούχους που έχουν οφειλές στην Εφορία, στα Ταμεία, αλλά και σε τράπεζες.
Με δεδομένο πως οι συντάξεις αλλά και τα εφάπαξ πληρώνονται απευθείας στις τράπεζες, είναι διαδεδομένη πρακτική να γίνονται παρακρατήσεις και κατασχέσεις τμημάτων της σύνταξης (κύριας, επικουρικής ή και άλλης) για την εξόφληση οφειλών προς τις εφορίες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή για δόσεις δανείων. Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις εν λόγω οφειλές είναι αρκούντως ρυθμισμένο αλλά θα πρέπει και οι συνταξιούχοι να δίνουν τη δέουσα προσοχή, ώστε να μην έχουν απορίες σε σχέση με τις παρακρατήσεις που βλέπουν κάθε μήνα.
Όταν το εισόδημα περιορίζεται στη σύνταξη, δεν υφίσταται ακίνητη περιουσία παρά μόνο η πρώτη κατοικία και ο συνταξιούχος δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το κόστος του δανεισμού χωρίς εκμηδενισμό του εισοδήματος του, ενώ έχει δώσει εντολή στην τράπεζα να του παρακρατεί από τη σύνταξη τις σχετικές δόσεις, τότε θα πρέπει να ζητήσει προστασία μέσω της υπαγωγής στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Έτσι θα μπορεί σε πρώτη φάση να ζητήσει μια προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης και να εξασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης μέσω της προστασίας της σύνταξής του.
Σε ποιο αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης αναφέρεται η εφημερίδα, όταν πριν από λίγο καιρό υπερασπιζόταν με το ίδιο σθένος της προωθούμενες διατάξεις για το μοντέλο «αξιοπρεπούς διαβίωσης»; Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαρρέουν αλλά και τις δηλώσεις του Υφυπουργού Ανάπτυξης Αθ. Σκορδά, το μοντέλο «αξιοπρεπούς διαβίωσης» θα ορίζει τις επιτρεπτές δαπάνες διαβίωσης οι οποίες θα ορίζονται πάνω από το όριο της φτώχειας. Τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά θα «καταδικαστούν» να ζουν στο όριο της φτώχειας αλλά με τις συμβουλές του «Έθνους» τουλάχιστον οι συνταξιούχοι θα μπορούν να εξασφαλίσουν τη σύνταξη τους – όση σύνταξη κι αν λαμβάνει ο καθένας.
Προσοχή στις συντάξεις
Στο δημοσίευμα δίνονται οι διευκρινίσεις για το πώς μπορούν να «θωρακίσουν» τη σύνταξή τους όσοι έχουν οφειλές. Περιορίζεται, όμως, να τονίσει οτι βάσει της διευκρίνισης που δόθηκε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, θα πρέπει ο ίδιος ο συνταξιούχος να προβεί στον χαρακτηρισμό του λογαριασμού του ως συνταξιοδοτικού ώστε να μπορεί να τον θέσει υπό το καθεστώς προστασίας του ν.4161/2013. Πουθενά δεν τονίζεται οτι αυτή η πρακτική είναι παράνομη, κι οτι έχει ήδη επιβλήθηκε πρόστιμο συνολικού ύψους 260.000 ευρώ σε τρία πιστωτικά ιδρύματα για την πρακτική αυτή.
Με δεδομένη τη δύσκολη οικονομική συγκυρία και το ολοένα αυξανόμενο φαινόμενο δανειολήπτες να μην μπορούν να είναι συνεπείς με την ομαλή αποπληρωμή των δανείων ή των πιστωτικών καρτών τους, ανακύπτει το ζήτημα της κατάσχεσης από τις Τράπεζες, συνήθως με τη μορφή της αυτόματης παρακράτησης, της δόσης του δανείου από το μισθό ή τη σύνταξη του δανειολήπτη. Ωστόσο, σε ποιο βαθμό αυτό είναι νόμιμο;
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, και συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 982 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αναφορικά με την κατάσχεση εις χείρας τρίτου, εξαιρούνται από την κατάσχεση, μεταξύ άλλων, απαιτήσεις μισθών ή συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν με την κατάσχεση ικανοποιείται απαίτηση για διατροφή πηγάζουσα από το νόμο ή για συνεισφορά στις οικογενειακές ανάγκες ή για απαίτηση που στηρίζεται σε διάταξη τελευταίας βούλησης, οπότε μπορεί να γίνει κατάσχεση επί του μισθού μέχρι το μισό του μισθού ή της σύνταξης το πολύ, αφού ληφθούν υπόψη κάποιες επιπλέον παράμετροι.
Ωστόσο, γίνεται σαφές ότι κατάσχεση μισθού ή σύνταξης, ολόκληρου ή μέρους αυτού, δεν μπορεί να γίνει για οφειλές σε τράπεζες από δάνεια ή πιστωτικές κάρτες. Για τέτοιου είδους χρέη, ο μισθός ή η σύνταξη παραμένουν ακατάσχετα.
Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που ο μισθός ή η σύνταξη κατατίθεται σε τραπεζικό λογαριασμό; Μπορεί να γίνει κατάσχεση επί του τραπεζικού λογαριασμού μετά την κατάθεσή του;
Επ’ αυτού, ο νόμος, πάλι στο άρθρο 982 ΚΠολΔ είναι σαφής, προβλέποντας ότι η εξαίρεση του μισθού ή της σύνταξης από την κατάσχεση ισχύει και όταν η καταβολή του ποσού γίνεται με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του οφειλέτη σε πιστωτικό ίδρυμα μόνο στην έκταση που ο λογαριασμός παρουσιάζει υπόλοιπο που δεν υπερβαίνει, κατά το χρονικό διάστημα από την επιβολή της κατάσχεσης έως την επόμενη ημέρα της καταβολής το ποσό της εξαιρούμενης από την κατάσχεση απαίτησης.
Δηλαδή, πρακτικά, καταρχήν κατάσχεση επί του μισθού ή της σύνταξης δεν μπορεί να γίνει με δέσμευση του ποσού «στην πηγή του», προτού δηλαδή καταβληθεί στον δικαιούχο (οφειλέτη). Ωστόσο, ο μισθός ή η σύνταξη, και αν ακόμα κατατίθεται σε τραπεζικό λογαριασμό, είναι ακατάσχετα μέχρι την επόμενη ημέρα της καταθέσεως και για το ύψος στο οποίο (ο μισθός ή η σύνταξη) ανέρχονται. Δεν εξαιρείται της κατάσχεσης το ποσό που υπερβαίνει έναν μηνιαίο μισθό ή μία σύνταξη του οφειλέτη. Επίσης, δεν εξαιρείται της κατάσχεσης αν το καταβληθέν ποσό παραμείνει στον τραπεζικό λογαριασμό πέραν της επομένης ημέρας από εκείνη που καταβάλλεται.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο μισθός ή η σύνταξη δεν μπορεί να δεσμεύεται ή να κατάσχεται αμέσως μόλις καταβληθεί. Πρέπει το αναλογούν ποσό να παραμείνει εντός του λογαριασμού πέραν της επομένης της ημέρας καταβολής για να είναι δυνατή η κατάσχεσή του.
Αυτό είναι εύλογο με δεδομένο ότι η εξαίρεσή των μισθών ή των συντάξεων από την κατάσχεση προβλέπεται για να εξασφαλίσει στον δικαιούχο τους αναγκαίους πόρους για την επιβίωσή του και την κάλυψη των στοιχειωδών βιοποριστικών του αναγκών, οι οποίες προέχουν της εξυπηρέτησης οποιασδήποτε οφειλής προς τρίτους (τη εξαιρέσει των υποχρεώσεων για διατροφή, με τους όρους που προαναφέρθηκαν). Αν όμως το ποσό του μισθού ή της σύνταξης που καταβλήθηκε παραμείνει μέσα στο λογαριασμό, τότε, κατά κάποιο τρόπο, απεμπολεί το χαρακτήρα του «ζωτικού», καθώς υποδηλώνει ότι ο δικαιούχος/οφειλέτης μπορεί να αντεπεξέλθει στις βιοτικές του ανάγκες και χωρίς να κάνει χρήση του ποσού αυτού, άρα ο δανειστής του μπορεί να προβεί σε κατάσχεση, παρόλο που πολλοί μισθωτοί ή συνταξιούχοι συνηθίζουν να αφήνουν το μισθό ή τη σύνταξή τους αντίστοιχα στον τραπεζικό λογαριασμό και να προβαίνουν σε πολλές, σχεδόν καθημερινές αναλήψεις μικρών ποσών μέσα στο μήνα. Άρα, για να μην μπορεί να γίνει κατάσχεση, πρέπει το ποσό του μισθού ή της σύνταξης που καταβάλλεται να αναλαμβάνεται από το δικαιούχο πριν την επόμενη ημέρα της καταβολής αυτού με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό.
Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση που η δανειακή σύμβαση που ο δανειολήπτης έχει υπογράψει με το πιστωτικό ίδρυμα περιέχει όρο σύμφωνα με τον οποίο παραχωρεί το δικαίωμα το τελευταίο να προβαίνει σε απευθείας ανάληψη των μηνιαίων δόσεων από το λογαριασμό μισθοδοσίας;
Με δεδομένο ότι σύμφωνα με το άρθρο 464 του Αστικού Κώδικα απαιτήσεις ακατάσχετες είναι ανεκχώρητες, δεν είναι δυνατό να συμφωνηθεί αυτόματη παρακράτηση της δόσης του δανείου από τη μισθοδοσία ή τη σύνταξη ή παρακράτηση αμέσως μόλις καταβληθεί. Αντίστοιχη συμφωνία είναι δυνατή μόνο όταν η παρακράτηση της δόσης του δανείου συμφωνείται να γίνεται μετά την επόμενη ημέρα της καταβολής του μισθού ή της σύνταξης και όχι «στην πηγή», δηλαδή προτού καταβληθεί ή αμέσως μόλις καταβληθεί στο λογαριασμό. Κάθε αντίθετη συμφωνία προσκρούει στην ως άνω διάταξη του Αστικού Κώδικα.
Είναι εύληπτο ότι ο μισθός ή η σύνταξη, εντός των ως άνω χρονικών προσδιορισμών και προϋποθέσεων για τους λόγους που προεκτέθηκαν είναι ακατάσχετα για οφειλές προς τις Τράπεζες, με δεδομένη το κέλευσμα της κάλυψης των αναγκών διαβίωσης, που ερείδεται, μεταξύ άλλων, και στο άρθρο 2 του Συντάγματος αναφορικά με την προστασία της ανθρώπινης αξίας.
Danioliptes.gr