Τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης βρίσκεται το δημόσιο χρέος και οι πολιτικές Μνημονίου, οι οποίες έχουν φέρει τον ελληνικό λαό στην εξώθυρα του Αδη!
Ωστόσο υπάρχει και μια άλλη «αθέατη όψη» της υπερχρέωσης. Το ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων, το οποίο έχει ίδιες αιτίες και συνέπειες και οδηγεί σε εξαθλίωση εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες και μικροϊδιοκτήτες με ωφελημένους τους τραπεζίτες και «εν γένει» τους κατόχους χρηματιστικού κεφαλαίου.
Παρ’ ότι τα «κόκκινα δάνεια» όπως και τα «κόκκινα» χρέη στις εφορίες δεν αποτελούν καινούργιο φαινόμενο στην οικονομική ζωή, η διόγκωσή τους έχει άμεση σχέση με την κρίση του συστήματος και τις μνημονιακές πολιτικές που υλοποιούν οι κυβερνήσεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ με τις ευλογίες της τρόικας.
Το ύψος τους ξεπέρασε τα 84 δισ., αποτελώντας με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές στις εφορίες (65 δισ.) και στα ασφαλιστικά ταμεία (21 δισ.) τις κυριότερες μορφές ιδιωτικού χρέους. Παράλληλα έχουμε χρέη σε ΔΕΚΟ και άλλους δημόσιους φορείς (1,5-2 δισ.), χρέη επιχειρήσεων σε εργαζόμενους(δεδουλευμένα), όπως και χρέη Δημοσίου προς ιδιώτες (προμηθευτές) ύψους 5 δισ.
Βόμβα έτοιμη να εκραγεί τα «κόκκινα» τραπεζικά δάνεια
Ο αριθμός των «κόκκινων» δανείων εμφανίζει την τελευταία δεκαετία τάση ραγδαίας αύξησης. Από 4,5% του συνόλου των δανείων το 2004, ανέβηκε σε 9,5% το 2009, σε 24,5% το 2012, σε 31,9% το 2013 και στο α’ τρίμηνο 2014 στο 35%, ενώ σε αξία ξεπέρασαν τα 84 δισ. ευρώ (ή 44,5% του ΑΕΠ).
Σύμφωνα με την έκθεση του δ/τή της Τραπέζης της Ελλάδος για το 2013, το μεγαλύτερο μέρος των «κόκκινων» δανείων από πλευράς αριθμού ήταν επιχειρηματικά (31,8%), σε συνέχεια καταναλωτικά (47,3%) και τέλος στεγαστικά (26,1 %), ενώ από πλευράς αξίας τα επιχειρηματικά ανέρχονταν 46 δισ. ευρώ, τα στεγαστικά 23 δισ. και τα καταναλωτικά 15 δισ. ευρώ.
Πολιτικές ρύθμισης ληξιπρόθεσμων δανείων
Η διόγκωση των «κόκκινων δανείων» αποτελεί οξύ κοινωνικό πρόβλημα (αγγίζει τουλάχιστον 1 εκατ. άτομα). Οι ώς τώρα ρυθμίσεις δεν δίνουν λύσεις με «όρους κοινωνίας» αλλά με «όρους τραπεζών»! Η πρώτη απόπειρα έγινε με το Ν.3869/2010(Νόμος Κατσέλη), ο οποίος είχε βασική αδυναμία το περιορισμένο πεδίο εφαρμογής (όσους δεν είχαν «πτωχευτική ικανότητα», δηλαδή μισθωτούς, ενώ εξαιρούσε τους μικροεπιχειρηματίες), καθώς και τις χρονοβόρες διαδικασίες.
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και ο Ν.4161/13 (πεδίο εφαρμογής στεγαστικά μισθωτών με εισόδημα ώς 25.000 ευρώ). Στην εκπνοή του 2013 ψηφίστηκε ο Ν.4224/13, ο οποίος προβλέπει πλήρη απελευθέρωση πλειστηριασμών α’ κατοικίας από » Η εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών θα συμβάλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση και τη γενικότερη ανάκαμψη της οικονομίας Ί/Ί/Ί 5 και προσωρινή εξαίρεση ως τέλος ’14 με προϋποθέσεις (αξία κατοικίας ως 200.000 ευρώ, ετήσιο καθαρό εισόδημα ώς 35.000 ευρώ, συνολική αξία ακίνητης περιουσίας ώς 270.000 ευρώ κ.ά.).
Με βάση τη διεθνή εμπειρία το συγκεκριμένο πλαίσιο έχει αφετηρία τα συμφέροντα των τραπεζών και όχι εκείνων που έχουν πραγματική αδυναμία εξόφλησης.
Πρόσφατα (Ί7.6.Ί4)δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1582 το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της Τράπεζας της Ελλάδος που τίθεται σε εφαρμογή 31.12.14. Βασικός στόχος η εξυγίανση του χαρτοφυλακίου δανείων και η βελτίωση του συντελεστή φερεγγυότητας των τραπεζών. Με αφετηρία την έννοια του «συνεργαζόμενου (υπάκουου) δανειολήπτη» και τις «κατώτατες δαπάνες διαβίωσης», καθορίζονται ρυθμίσεις με βάση τις διεθνείς τραπεζικές πρακτικές και στόχο τη μετατροπή όσων γίνεται περισσότερων «κόκκινων δανείων» σε «πράσινα» (εξοφλήσιμα). Μείωση επιτοκίου, παράταση χρόνου εξόφλησης, μειωμένες δόσεις κ.ά., ως «εθελοντική» παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου που ο δανειολήπτης δεν μπορεί να εξοφλήσει, ανταλλαγή ακινήτου με άλλο μικρότερης αξίας, πώληση ακινήτου στην τράπεζα με δικαίωμα ενοικίασής του, μεταβίβαση ακινήτου με όρους χρηματοδοτικής μίσθωσης, συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο επιχείρησης, αλλαγή διοίκησης σε βιώσιμη επιχείρηση όταν η υπάρχουσα δεν συνεργάζεται με τις πιστώτριες τράπεζες, πλειστηριασμός ακινήτου για εξασφάλιση της τράπεζας, μεταβίβαση δανείου σε άλλο πιστωτικό φορέα ή χρηματοδοτικό σχήμα, κ.ά.
Είναι προφανές ότι σε κάθε περίπτωση, αρχή και τέλος της ρύθμισης είναι τα συμφέροντα των τραπεζών, ενώ οι λύσεις για το δανειολήπτη είναι «εξ υπολοίπου» και πάντα εις βάρος του. Στόχος η «εκκαθάριση» των «κόκκινων δανείων», ακόμα και με αφαίρεση πρώτης κατοικίας και ακινήτων από επιχειρήσεις, μη διστάζοντας την πώληση δανείων σε χαμηλή τιμή σε distress funds…κοινώς «κοράκια», που έχουν «μαφιόζικους» τρόπους είσπραξης (εκβιασμοί, ψυχολογικές πιέσεις, στρατός δικηγόρων, κ.ά.).
Εναλλακτική στρατηγική με φιλοσοφία «Σεισάχθειας»
Η αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» δεν μπορεί να γίνει με «οριζόντιο» τρόπο αλλά με διαφοροποιημένη μεταχείριση και φιλοσοφία «Σεισάχθειας» (πολιτική διαγραφής χρεών επί Σόλωνα στην αρχαία Αθήνα).
Ειδικότερα χρειάζεται:
Α) Προστασία πρώτης κατοικίας με απαγόρευση πλειστηριασμών για εργαζόμενους, συνταξιούχους, αγρότες, επαγγελματίες και μικροεπιχειρηματίες που δεν έχουν άλλη κατοικία.
Β) Διαγραφή «κόκκινων στεγαστικών» πρώτης κατοικίας προς ευπαθείς ομάδες χαμηλού εισοδήματος (χαμηλόμισθους, χρόνια ανέργους, πάσχοντες, ανάπηρους κ.ά.) με ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα κάτω από το όριο φτώχειας (7.200 ευρώ ατομικό, ή 15.100 ευρώ τετραμελής οικογένεια).
Γ) Μερική διαγραφή «κόκκινου» στεγαστικού για όσους έχουν υποστεί σοβαρή μείωση εισοδήματος (οι μηνιαίες δόσεις να μην ξεπερνούν το 30% του μηνιαίου ατομικού ή οικογενειακού εισοδήματος και διαγραφή υπόλοιπου ετήσιας δόσης) όταν το ύψος της ακίνητης περιουσίας δεν ξεπερνά τα 200.000 ευρώ.
Δ) Μείωση επιτοκίων στα καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, καθώς και στα όρια υπερανάληψης.
Ε) Αναπροσαρμογή της αξίας των ενυπόθηκων δανείων ώστε να αντιστοιχούν στην τρέχουσα αξία του ακινήτου και καθιέρωση της ευθύνης του δανειολήπτη μέχρι το ύψος της συγκεκριμένης αξίας ακινήτου.
ΣΤ) Ριζική αναμόρφωση «Πτωχευτικού Κώδικα» και καταπολέμηση φαινομένων διαπλοκής και χαριστικών ρυθμίσεων δανείων μεγάλων επιχειρήσεων.
Όσον αφορά την κάλυψη του κόστους διαγραφής, αυτή θα πρέπει να γίνει από το ειδικό αποθεματικό των τραπεζών (5 δισ.) και τα υπόλοιπα των κονδυλίων ανακεφαλαιοποίησης (11 δισ.) του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Ωστόσο η γενικότερη αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» απαιτεί ριζοσπαστικές τομές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών και αλλαγή λειτουργίας του με αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια. Μια τέτοια πολιτική θα συμβάλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση, τη γενικότερη ανάκαμψη της οικονομίας, αύξηση του ΑΕΠ και εσόδων κράτους, μαζί και δυνατοτήτων στήριξης προγραμμάτων λαϊκής στέγης, μέτρων κοινωνικής πολιτικής κ.ά. Αυτά βέβαια προϋποθέτουν κατάργηση Μνημονίου και «εφ’ όλης της ύλης» ριζική στροφή στην ασκούμενη οικονομική πολιτική από μια φιλολαϊκή κυβέρνηση.
Danioliptes.gr