Πώς ξηλώνεται το πουλόβερ

Με περίεργο τρόπο η Κυβέρνηση αντιπολιτεύεται τον εαυτό της, όλοι μαζί την Τρόικα – και η Τρόικα αποσταθεροποιεί τους πάντες…

 

Το διηγούνταν οι παλιότεροι με αφορμή τα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ’60, λίγο πριν από τη Χούντα: όσο ανέβαινε η ανησυχία και η αναταραχή, τόσο πύκνωναν οι εκδηλώσεις, οι δημόσιες συζητήσεις, οι εκδόσεις.

 

Το ξαναείδαμε στα επίσης ταραγμένα χρόνια μετάβασης από τη δεκαετία του ’80 σ’ εκείνην του ’90 – εποχές σκανδάλων, Κυβερνητικής ανασφάλειας, πολλαπλών εκλογών: πάλιν «ανέβηκαν» συζητήσεις, πολλές από τις οποίες μάλιστα προδιέγραψαν μέλλον: για παράδειγμα, κάπου απ’ εκεί φύτρωσε ο Εκσυγχρονισμός, η πορεία προς την Ευρωζώνη, παρ’ ολίγον και η λογική των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ΟΠΕΚ, Συνέδρια LSE…

 

Τώρα, όσο κι αν το ζωηρό (προς ζαλιστικό) προσκήνιο διεκδικούν και καταλαμβάνουν οι χειρισμοί των κεντρικών πολιτικών συντελεστών-της δικέφαλης Κυβέρνησης Σαμαρά/Βενιζέλου, του επίσης με εσωτερικές εντάσεις ΣΥΡΙΖΑ, της Τρόικας και των «εταίρων», που κυριολεκτικά παίζουν κεντρικό ρόλο στη σκακιέρα είτε στην Αθήνα, είτε μέσω Παρισίων- είναι χαρακτηριστικό πώς την προσοχή διεκδικούν μια βροχή από δημόσιες εκδηλώσεις.

 

Οι οποίες σαν να προσπαθούν κι οι ίδιες να καταλάβουν πού πάει το πράγμα – προτού δώσουν και στην κοινή γνώμη μιαν αντίληψη για το ίδιο θέμα (ή: για τη δική τους αντίληψη γι΄αυτό).

 

Όταν κάποια στιγμή βρέθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο (πανταχόθεν βαλλόμενος) ΥΠΟΙΚ Γκίκας Χαρδούβελης, ο Κάρολος Παπούλιας είπε το αφοπλιστικό όσο και εύστοχο: «Χαίρομαι που θα μάθω πολλά από σας, γιατί πολλά θρυλούνται και έχω μπερδευτεί».

 

Ακριβώς! Μπέρδεμα. Έτσι, μια μέρα στο ΕΒΕΑ οργανωνόταν μια -θα ‘λεγε κανείς- δομημένη αντιπαράθεση ενός μη-αναμενόμενου διδύμου: Μάκη Βορίδη με Γιώργο Σταθάκη. Εκείνες τις μέρες ο Γιώργος Σταθάκης αναχωρούσε δι’ Εσπερίαν («στο Λονδίνο, για συνάντηση του ΣΥΡΙΖΑ με τα hedge funds» κατά τη μιντιακή απόδοση), όμως, περίπου την ίδια στιγμή με το ΕΒΕΑ, η ταινία/ντοκιμαντέρ του Marc Bauder Der Banker: Master of the Universe προβαλλόταν στο Γαλλικό μεν Ινστιτούτο, αλλά με σκηνικό Φρανκφούρτης – με διασταυρωμένη σχολίαση από Δημήτρη Δανικά και Μπάμπη Παπαδημητρίου, μια περιγραφή του πώς λειτουργεί ο κλειστός κόσμος των επενδυτικών τραπεζών.

 

Λίγο νωρίτερα, σε Φόρουμ συζητιούνταν «Επενδύσεις στην Ελλάδα και Αναπτυξιακή Προοπτική», υπό πενταπλή αιγίδα ισάριθμων υπουργείων…

Αντίστοιχα, λοιπόν, σαν να παίζουν τυφλόμυγα, προσπαθούν όλοι να καταλάβουν πώς προδιαγράφεται το μέλλον. Ωραία – μόνο που, σταθερά, στην πραγματική οικονομία το πουλόβερ συνεχίζει να ξηλώνεται…

 

Ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις και «κόκκινα δάνεια»: ένα ακόμη μέτωπο φθοράς

Ενόσω οι διαβουλεύσεις της Κυβέρνησης με τους δανειστές/εταίρους συνεχίζονταν βασανιστικά (η ψευδαίσθηση των Παρισίων δεν βοήθησε σε κάτι το λειτουργικό: το πολύ-πολύ να καταλήξουμε σε παράταση του Μνημονίου, που δεν θα γράψει πιάνω «Μνημόνιο» ίσως ούτε και «παράταση»), ένα ακόμη μέτωπο φθοράς άνοιξε -και συνδέεται με το μαρτύριο της σταγόνας που υπόσχεται/απειλεί να αποβεί η διαδικασία της τελευταίας επιθεώρησης/αξιολόγησης της Τρόικας- με τη ρύθμιση των διαβόητων «100 δόσεων» για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Εφορία και Ταμεία, καθώς και των «κόκκινων δανείων» τόσο προς επιχειρήσεις όσο και προς ιδιώτες για ενυπόθηκα δάνεια ακινήτων.

 

Τα ληξιπρόθεσμα είχε πάρει επάνω του ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς. Τα «κόκκινα δάνεια» πήγαν να γίνουν το επόμενο βήμα του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά τα stress tests των τραπεζών.

 

Όμως, ακριβώς η προσπάθεια να αναδειχθούν προεκλογικά αυτά τα μέτωπα, τα οδήγησε ταχύτατα προς αδιέξοδα. Στο (ήδη νομοθετημένο) πλαίσιο για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων, δυσλειτούργησε τραγικά προσπάθεια υπαγωγής των οφειλών από ΕΝΦΙΑ, που κατέληξε στην απόσυρση της σχετικής ρύθμισης υπό την πίεση της Τρόικας. Επίσης, βαθμιαία συνειδητοποιούνται οι προϋποθέσεις προσέλευσης και υπαγωγής στη ρύθμιση, οι οποίες περιορίζουν -ακόμη κι άμα θεωρηθεί ότι ολοκληρώνονται οι σχετικές εφαρμοστικές αποφάσεις και εγκύκλιοι και λειτουργήσει η ηλεκτρονική «πύλη»: άλλη ιστορία αυτή!-την ωφέλιμη έκταση εφαρμογής. Ταυτόχρονα, μια σύγκριση των όρων της ρύθμισης για τα ληξιπρόθεσμα με τους όρους για τη ρύθμιση των «κόκκινων δανείων» δείχνει ότι οι πρώτοι είναι ευνοϊκότεροι — άρα θα λειτουργήσει ως κίνητρο προσέλευσης υπέρ της Εφορίας και των Ταμείων: πόσο, αυτό, θα αργήσει να δημιουργήσει πρόβλημα στις τράπεζες;

 

Απ’ εδώ άλλωστε προήλθε η αντίρρηση της Τρόικας, καθώς η ψήφιση στη Βουλή έγινε χωρίς ενημέρωσή της. Ταυτόχρονα, βέβαια, τέθηκε και ζήτημα άμεσου δημοσιονομικού κόστους…

 

Αλλά και στις προτάσεις Δένδια (απελθόντος από το Ανάπτυξης για το Αμύνης) για τα επιχειρηματικά «κόκκινα δάνεια», κυρίως όμως στις σκέψεις που διετύπωσε για τα ενυπόθηκα στεγαστικά, τα προβλήματα και λειτουργικότητας και επιπτώσεων στις τράπεζες εξαρχής δημιούργησαν ανησυχίες.

 

Στην αρχή οι τράπεζες σιώπησαν, οι Βρυξέλλες/DGCom και η Φρανκφούρτη/ΕΚΤ επίσης. Ο «εύκολος» μιντιακός έπαινος που ακολουθεί κάθε εξαγγελία για ρύθμιση κάλυψε τον βαρύ αυτόν ήχο της σιωπής. Ενώ οι συγκρίσεις με Ιρλανδικές ή και Ισλανδικές λύσεις για τα στεγαστικά δάνεια (και η εξιδανίκευση των baloon payments των κατά Δένδια αναδιαρθρωμένων στεγαστικών δανείων) μάλλον έβλαψαν παρά ωφέλησαν: οι τραπεζικοί ισολογισμοί δείχνουν ήδη -μόλις ολοκληρώθηκαν τα stress tests! να περιέρχονται σε νέα ζώνη κινδύνου.

 

Εκεί δηλαδή που ρύθμιση ληξιπρόθεσμων και «κόκκινα δάνεια» πήγαιναν να γίνουν αποδείξεις ευαισθησίας (και αποτελεσματικότητας) της Κυβέρνησης, καταλήγουν να λειτουργούν σαν βαρίδια…

 

Όταν n πολυδιάσπαση έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα

Στο μεταξύ, η πορεία των διαρθρωτικών αλλαγών -για τις οποίες τόσος λόγος έχει γίνει τελευταίως, τόσες «κόκκινες γραμμές» έχουν ανακοινωθεί από την Κυβέρνηση (για να καταλήξουν σε αχνό ροζ μετ’ ου πολύ), αλλά και τόσες υπαναχωρήσεις έχουν καταγραφεί την ώρα της εφαρμογής- αρχίζει να δημιουργεί βαθύτερες ρηγματώσεις στην κοινωνία και τους μη-πολιτικούς εκπροσώπους της. Παράδειγμα η απότομη απόσυρση της ΓΣΕΕ από όποια συζήτηση -έστω- για τις αλλαγές της συνδικαλιστικής νομοθεσίας, πίσω από τις οποίες βλέπει η Συνομοσπονδία απόπειρα «απομάκρυνσης του δημόσιου διαλόγου από τα “καυτά” ζητήματα όπως η ανεργία, το Ασφαλιστικό, οι ομαδικές απολύσεις, το lock-out κ.λπ.»

 

Θυμίζουμε ότι, σε προηγούμενη στροφή των πραγμάτων, ΓΣΕΕ και ΣΕΒ (και άλλες εργοδοτικές οργανώσεις) είχαν βγάλει το κεντρί επώδυνων ρυθμίσεων, π.χ. στις μισθολογικές περικοπές, συμφωνώντας στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου.

 

Άλλο παράδειγμα, η ευθεία αντιπαράθεση μεταξύ κοινωνικών εταίρων στο θέμα του ανοίγματος των καταστημάτων τις Κυριακές: όταν το θέμα ήρθε στην Ολομέλεια του ΣτΕ, βρέθηκαν να αντιπαρατίθενται από τη μια πλευρά η ΕΣΕΕ, η ΓΣΕΒΕΕ και η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων (αυτοί ζήτησαν την ακύρωση της σχετικής υπουργικής απόφασης, πέτυχαν αρχικά την αναστολή) και από την άλλη ο ΣΕΛΠΕ, αλλά και ο ΣΕΤΕ και ο ΣΕΒ, που με παρεμβάσεις τους ζήτησαν από το Δικαστήριο να το ξανασκεφθεί. «Η κοινωνία μάς θέλει ενωμένους [ως κοινωνικούς εταίρους] σε μια κρίσιμη στιγμή, όχι να στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου», κατά την ΕΣΕΕ.

 

«Η Ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από πόρους και θέσεις εργασίας, που δεν θα έλθουν αν μείνουμε γαντζωμένοι σε υπεράσπιση επιμέρους συμφερόντων και αγνοήσουμε το γενικό συμφέρον. Η επιχειρηματικότητα ήταν και θα είναι ταυτισμένη με την ευκαιρία επιλογής και τις περισσότερες ευκαιρίες. Αλλιώς, θα βλέπαμε την ανάπτυξη με τα κιάλια» ήταν η απάντηση του ΣΕΒ.
 

Πρόσθετο παράδειγμα, η αιφνίδια 3ήμερη πανελλαδική αποχή των δικηγόρων με λάβαρο την αντίθεση τους προς τις αλλαγές της δικονομίας, που (α) περιορίζουν τα δικαιώματα των ιδιωτών οφειλετών απέναντι στις Τράπεζες στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, (β) περιθωριοποιούν την αμάρτυρη απόδειξη και (γ) διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τα παράβολα και επεκτείνει το «αγωγόσημο» σε μια περίοδο γενικής οικονομικής δυσπραγίας.

 

Αυτή η κινητοποίηση των Δικηγορικών Συλλόγων ήρθε να στοιχηθεί πίσω από τις αποφάσεις των Διοικητικών Ολομελειών των μεγάλων δικαστηρίων της χώρας, που επίσης θεωρούν τις τροποποιήσεις της δικονομίας αδόκιμες.

 

Και, επειδή κλείνουμε με αναφορά στη Δικαιοσύνη, αξίζει να δει κανείς ένα δίδυμο πλήγμα που ξεκίνησε απ’ αυτήν.

 

Πρώτον, μετά την αναγγελία Σταϊκούρα ότι η εξόφληση των (βάσει αποφάσεων του «Μισθοδικείου») οφειλομένων στους δικαστικούς αναδρομικών θα γίνει σε δόσεις όπως και των ένστολων και των λοιπών του «σκληρού πυρήνα του Κράτους» άλλωστε- σε συνδικαλιστικές ενώσεις των δικαστών αφενός καταδίκασαν τη μη πλήρη συμμόρφωση, αφετέρου κάλεσαν (πιο επικίνδυνο!) τους βουλευτές να την ψηφίσουν τη ρύθμιση.

 

Δεύτερον, λειτουργώντας με τη δικαιοδοτική της αρμοδιότητα, η Διοικητική Δικαιοσύνη (το ΣτΕ) ήρθε και έθεσε μέχρι και επιτακτικά χρονικό όριο στην υποχρέωση αναπροσαρμογής των «αντικειμενικών αξιών» βάσει των οποίων επιβάλλεται (κυρίως) ο ΕΝΦΙΑ, με άμεσα επαπειλούμενη κύρωση την κήρυξη του φόρου αυτού παράνομου. (Εδώ αξίζει να θυμηθεί κανείς ότι το αρχικό ΕΕΤΗΔΕ/«χαράτσι Βενιζέλου» είχε οριακά αναγνωρισθεί ως νόμιμο -με παράνομη την είσπραξη μέσω ΔΕΗ: άλλη ιστορία κι εκείνη…- μόνον ως πρόσκαιρο, έκτακτο κατά την ίδια του την ονομασία, τέλος. Ήδη πάμε στην τέταρτη χρονιά επιβολής του, ως ΕΝΦΙΑ.)

 

Στον άμεσο ορίζοντα διαγράφεται κάτι ακόμη πιο διαταρακτικό: η στροφή της Δικαιοσύνης -όπως π.χ. στην Πορτογαλία- και η τοποθέτησή της «απέναντι» στα Προγράμματα Προσαρμογής…

 

Ο σχολιασμός της επικαιρότητας «από τον Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη καθημερινά στο economia bbg τον www.economia.gr

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ