Με «αγκάθια» αρχίζουν τα δύσκολα της πρώτης αξιολόγησης

Σε αξιολόγηση του πρώτου πακέτου των προαπαιτούμενων μέτρων προχωρούν από σήμερα και μέχρι το τέλος της εβδομάδας στην Αθήνα οι εκπρόσωποι των τεσσάρων θεσμών (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΕΜΣ, ΔΝΤ) προκειμένου να διαπιστώσουν εάν τηρήθηκαν από ελληνικής πλευράς τα συμφωνηθέντα στο Εurogroup. Δεν αναμένεται πάντως απόφαση για αποδέσμευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ στη διάρκεια της εβδομάδας.

 

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Κομισιόν, Ανίκα Μπράιντχαρντ, oι τεχνικές ομάδες είναι ήδη στην Ελλάδα ενώ οι εκπρόσωποι των θεσμών θα παραμείνουν όλη την εβδομάδα για να αξιολογήσουν την πρόοδο σε σχέση με το πρώτο πακέτο των προαπαιτούμενων. Η εκπρόσωπος πρόσθεσε ότι με βάση τη συζήτηση στο τελευταίο Eurogroup, τώρα θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία για το δεύτερο πακέτο.

 

Αναφορικά με την εκταμίευση της τελευταίας δόσης των 3 δισ. ευρώ, η οποία θα γίνει σε δύο υποδόσεις -η πρώτη ύψους 2 δισ. ευρώ με την υιοθέτηση του πρώτου πακέτου και η δεύτερη 1 δισ. ευρώ με τα προαπαιτούμενα του δεύτερου πακέτου- θα απασχολήσει την Ομάδα Εργασίας του Εurogroup στη διάρκεια τηλεδιάσκεψης που έχει προγραμματιστεί για αύριο. Στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι σχετικά με την αποδέσμευση της πρώτης υποδόσης όλα θα κριθούν από την εισήγηση που θα κάνουν οι εκπρόσωποι των θεσμών.

 

Ωστόσο, δεν υπάρχει χρόνος να γίνει η έκθεση των θεσμών πριν από την επόμενη εβδομάδα, που σημαίνει ότι στην αυριανή συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας δεν αναμένεται να ληφθεί απόφαση. Αναφορικά με την ουσία της αξιολόγησης, οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι αυτό που ενδιαφέρει πρωτίστως τους θεσμούς δεν είναι αν έμειναν εκτός πρώτου πακέτου κάποια από τα 49 προαπαιτούμενα, αλλά εάν αυτά που υιοθετήθηκαν από τη Βουλή είναι απολύτως συμβατά με το περιεχόμενο του μνημονίου. Εκεί θα ρίξουν και το βάρος τους οι εκπρόσωποι των θεσμών στην Αθήνα.

 

Υπενθυμίζεται ότι για κάθε εκταμίευση απαιτείται ομόφωνη απόφαση των χωρών της Ευρωζώνης και στη συνέχεια έγκριση από το διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ).

 

Σχετικά με τη δεύτερη υποδόση η εκταμίευση αναμένεται να γίνει εντός του Νοεμβρίου, αφού προηγουμένως υιοθετηθούν τα προαπαιτούμενα του δεύτερου πακέτου από τη Βουλή. Πηγή της Ευρωζώνης υπογράμμιζε χθες στις Βρυξέλλες ότι οι χώρες του Βορρά με επικεφαλής τη Γερμανίαπιέζουν και την Κομισιόν και τον πρόεδρο του Εurogroup, Γερούν Ντέισελμπλουμ, να τηρηθεί πιστά το χρονοδιάγραμμα που έχει αποφασιστεί σχετικά με την αντιμετώπιση των ελληνικών ζητημάτων, ώστε να διατηρηθεί η πίεση στην κυβέρνηση και να ολοκληρώσει έγκαιρα τις μεταρρυθμίσεις.

 

Το χρονοδιάγραμμα που συμφωνήθηκε στο Εurogroup προβλέπει με τη σειρά, την υιοθέτηση και υλοποίηση των δύο πακέτων με τα προαπαιτούμενα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις, την έναρξη της πρώτης αξιολόγησης, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την εξέταση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Το Βερολίνο δεν θέλει να αλλάξει αυτή η σειρά και το έχει διαμηνύσει στα αρμόδια όργανα. Κι αυτό γιατί πιστεύει ότι όσο τα ζητήματα είναι αλληλένδετα μεταξύ τους τόσο η κυβέρνηση θα έχει απόλυτο συμφέρον να τηρήσει εντός των προθεσμιών τις δικές της δεσμεύσεις.

 

Για το δημοσιονομικό κόστος του προσφυγικού και τη δήλωση που έκανε ο πρωθυπουργός την Πέμπτη στις Βρυξέλλες περί ελαστικότητας του Συμφώνου Σταθερότητας προς τις χώρες υποδοχής προσφύγων, στις Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι το όλο θέμα εξετάζεται συνολικά αυτή την περίοδο από την Κομισιόν έπειτα από εντολή του Συμβουλίου Εcofin και τα σχετικά αιτήματα της Αυστρίας και της Ιταλίας. Εάν τελικά η Κομισιόν καταλήξει σε εξέταση των επιπτώσεων «αλά καρτ», τότε σε ό,τι αφορά την Ελλάδα αυτό θα γίνει στη διάρκεια της πρώτης αξιολόγησης, δηλαδή Νοέμβριο ή Δεκέμβριο, στο πλαίσιο της εξέτασης των δημοσιονομικών στόχων (προϋπολογισμός 2016, μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα).

 

Η ατζέντα των συζητήσεων

 

Από το… κόσκινο των δανειστών θα περάσουν από αύριο Τετάρτη μέχρι και την Παρασκευή τόσο ο νόμος με τα προαπαιτούμενα -δημοσιεύτηκε ήδη από το Σάββατο στο ΦΕΚ και τέθηκε σε ισχύ- όσο και το πλήθος των υπουργικών αποφάσεων που έχουν ήδη υπογραφεί ή πρόκειται να υπογραφούν προκειμένου να κλείσει ο κατάλογος με τα «48 μέτρα» και να ανοίξει ο δρόμος για την απελευθέρωση της υποδόσης των δύο δισ. ευρώ.

 

Οι εκπρόσωποι των δανειστών -Ντέκλαν Κοστέλο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ντέλια Βελκουλέσκου από το ΔΝΤ, Ράσμους Ρέφερ από την ΕΚΤ και Νίκολα Τζιαμαρόλι από τον ESM- αναμένεται να φτάσουν εντός της ημέρας στην Αθήνα, ενώ οι συναντήσεις με τους Ελληνες υπουργούς θα ξεκινήσουν από αύριο. Για την κυβέρνηση θα είναι ένα «καυτό» τριήμερο, καθώς με παρόντες τους εκπροσώπους των δανειστών θα πρέπει να κλείσουν τα επαχθέστερα μέτρα από τη λίστα των 48 προαπαιτούμενων: Ψαλίδισμα επιδόματος θέρμανσης κατά 50%, προστασία πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς με αυστηρότατες όμως προϋποθέσεις αλλά και «κλείδωμα» των ισοδύναμων για την επιβολή του ΦΠΑ στην εκπαίδευση.

 

Αν και η επίσημη ατζέντα του τριημέρου, όπως την περιέγραψε χθες η Ανίκα Μπράιντχαρντ, εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί από τις Βρυξέλλες περιλαμβάνει ουσιαστικά το πακέτο των 48 προαπαιτούμενων, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό ότι κατά το ταξίδι «εξπρές» των δανειστών θα μπουν στο τραπέζι τόσο ο βαρύς κατάλογος με τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα που εκκρεμούν για να κλείσει η 1η αξιολόγηση όσο και το καυτό θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

 

Ηδη, για το θέμα των τραπεζών έχει προγραμματιστεί για σήμερα στις 10:30 το πρωί η κοινή συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) αλλά και του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΥΣΚΟΙΠ) υπό την προεδρία του πρωθυπουργού. Οπως ανακοινώθηκε χθες από το Μέγαρο Μαξίμου, αντικείμενο της σύσκεψης θα είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς και η προώθηση της κυβερνητικής πολιτικής στον κοινωνικό τομέα.

 

Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε η κα Μπράιντχαρντ, οι εκπρόσωποι των θεσμών θα ελέγξουν την πρόοδο εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος και ειδικότερα την πορεία υλοποίησης της πρώτης δέσμης των προαπαιτούμενων που πρόσφατα ψήφισε η Βουλή. «Θα αξιολογηθεί η συμβατότητα των προαπαιτούμενων που ψηφίστηκαν με τις απαιτήσεις των πιστωτών» σημείωσε η κα Μπράιντχαρντ, ενώ προσέθεσε ότι «η δεύτερη δέσμη των προαπαιτούμενων αναμένεται να συμφωνηθεί με τις ελληνικές αρχές εντός των επόμενων δύο εβδομάδων» (σ.σ.: Από την επιτυχή υλοποίηση της δεύτερης δέσμης των προαπαιτούμενων θα πρέπει να προκύψει η αποδέσμευση της επόμενης υποδόσης ύψους 1 δισ. ευρώ).

 

Για την ελληνική κυβέρνηση ο χρόνος μετράει ήδη αντίστροφα, καθώς μέσα στις επόμενες… ώρες θα πρέπει να κλείσει ο κατάλογος με τα 48 μέτρα.

 

Το ζητούμενο για την ελληνική πλευρά είναι οι εκπρόσωποι των δανειστών να συμπεριλάβουν το «καλώς έχει» στην έκθεση που θα καταθέσουν στο Euroworking Group και έτσι να ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ.

 

Την τελική απόφαση για την αποδέσμευση του ποσού θα λάβει το Eurogroup. Μένει να φανεί αν αυτό θα συμβεί στην προγραμματισμένη για τις 9 Νοεμβρίου συνεδρίαση του οργάνου ή αν θα υπάρξει έγκριση νωρίτερα σε έκτακτη σύγκληση της Ευρωομάδας.

 

Από τη λίστα με τα 48 προαπαιτούμενα, τουλάχιστον τρία φαίνεται να είναι τα μεγάλα «αγκάθια» που πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα στην εβδομάδα:

 

1. Ο ΦΠΑ στην εκπαίδευση. Με τους δανειστές έχει συμφωνηθεί η «εξεύρεση «ισοδύναμου αν η κυβέρνηση αλλάξει τις προβλέψεις που αφορούν στην επιβολή του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση». Την Παρασκευή, με δελτίο Τύπου το υπουργείο Οικονομικών έδωσε νέα παράταση στις επιχειρήσεις του κλάδου για να υποβάλουν στην εφορία τη δήλωση μετάταξης στο καθεστώς του ΦΠΑ. Οι οριστικές αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν μέχρι το τέλος της εβδομάδας.

 

2. Η αυστηροποίηση των κριτηρίων για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τον πλειστηριασμό και η προσαρμογή του νόμου για την πτώχευση των νοικοκυριών ώστε να ενσωματώσει τις προτάσεις των θεσμών. Αλλαγές στον λεγόμενο «νόμο Κατσέλη» έγιναν τον Αύγουστο, ενώ ήδη εκδόθηκε και η κοινή υπουργική απόφαση που καλεί όλους όσοι έχουν προσφύγει στον νόμο να προσκομίσουν εκ νέου στοιχεία για τα εισοδήματα και την περιουσιακή τους κατάσταση. Πρέπει, ωστόσο, να αποφασιστεί το όριο μέχρι το οποίο θα μπορεί να εξαιρεθεί από τον πλειστηριασμό η πρώτη κατοικία. Ως προς αυτό το θέμα οι δανειστές πιέζουν για χαμηλά ποσά, ακόμη και κάτω των 100.000 ευρώ, ενώ από το 2016 οι πλειστηριασμοί θα γίνονται πλέον με βάση την εμπορική αξία και όχι την (υψηλότερη) αντικειμενική.

 

3. H ολοκλήρωση της στρατηγικής για το μείζον θέμα των «κόκκινων» δανείων.

 

Η αναχώρηση των δανειστών από την Ελλάδα είναι προγραμματισμένη για την Παρασκευή, ενώ αναμένονται ξανά στην Αθήνα στις αρχές Νοεμβρίου προκειμένου να προχωρήσει πλέον η τελική φάση για την ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης.

 

Με δεδομένα τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα θεωρείται δεδομένο ότι στις συναντήσεις του επόμενου τριημέρου θα ανοίξουν τα πιο «καυτά» θέματα της πρώτης αξιολόγησης:

 

Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το νέο φορολογικό, αλλά και το μεσοπρόθεσμο που θα πρέπει να εξειδικεύσει τα όποια δημοσιονομικά μέτρα χρειαστούν για το 2017 και το 2018.

 

Η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να θέσει από τώρα το ζήτημα της καλύτερης, συγκριτικά με τις αρχικές προβλέψεις, πορείας της οικονομίας έτσι ώστε να μετριάσει τις πιέσεις για την επιβολή πρόσθετων μέτρων.

 

Διαψεύσεις και άκρα μυστικότητα για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση

 

Με τους εκπροσώπους των δανειστών στην Αθήνα και τον χρόνο να μετράει αντίστροφα, η κυβέρνηση καλείται τις επόμενες ημέρες να περάσει στο πιο δύσκολο τμήμα της προετοιμασίας για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση: την ποσοτικοποίηση.

 

Οι θεωρητικές προτάσεις που έχουν ενσωματωθεί στο πόρισμα της Επιτροπής πρέπει -με διαδικασίες εξπρές- να συμπληρωθούν από αναλογιστική μελέτη, να πάρουν τη μορφή νομοσχεδίου και να περάσουν από τη… βάσανο των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές.

 

Τα οικονομικά «προαπαιτούμενα» της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης μεταφράζονται σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά, προς το παρόν, η κυβέρνηση αποφεύγει να βάλει τους αριθμούς στο τραπέζι και περιορίζεται απλώς να καθησυχάσει τους περίπου 1,7 εκατομμύριο συνταξιούχους οι οποίοι λαμβάνουν αποδοχές μικρότερες των 1.000 ευρώ μηνιαίως από το άθροισμα των κύριων και των επικουρικών συντάξεων.

 

Ποια είναι τα τρία οικονομικά προαπαιτούμενα;

 

1. Η εξεύρεση των μέτρων που θα περιορίσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη κατά 711 εκατ. ευρώ μέσα στο 2016, με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού να προαναγγέλλει παρεμβάσεις τόσο στις συντάξεις του Δημοσίου όσο και σε αυτές που χορηγούν τα ασφαλιστικά ταμεία.

 

2. Η εξεύρεση του ισοδύναμου για τη μη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.

 

3. Η εξεύρεση του ισοδύναμου που θα καλύψει τη δημοσιονομική «τρύπα» που θα ανοίξει από την απόφαση του ΣτΕ (σ.σ.: είναι η απόφαση που έκρινε παράνομες όλες τις περικοπές στις συντάξεις μετά το 2012).

 

Προς το παρόν η κυβέρνηση διαψεύδει κάθε σενάριο που έρχεται στο προσκήνιο. Χθες, με ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εργασίας χαρακτήρισε «μυθεύματα» τα δημοσιεύματα που αποδίδονται στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και αναφέρονται σε επιβολή εισφοράς 100 ευρώ υπέρ του ασφαλιστικού συστήματος από τους ελεύθερους επαγγελματίες ή σε επιβολή οποιασδήποτε άλλης εισφοράς. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών για τους επαγγελματίες και η σύνδεσή τους με το πραγματικό εισόδημα αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση.

 

Μάλιστα, το μνημόνιο ορίζει ότι πέρα από τη σύνδεση με τον τζίρο, θα πρέπει να υπάρξει και ένα ελάχιστο ποσό εισφορών το οποίο θα καταβάλλει ο κάθε επαγγελματίας για να μην ανοίξει ακόμη μεγαλύτερη τρύπα στα οικονομικά των ταμείων. Μόλις χθες ο αρμόδιος υφυπουργός Αναστάσιος Πετρόπουλος δήλωσε ότι τα χρέη προς τον ΟΑΕΕ ξεπερνούν τα 12 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το ετήσιο έλλειμμα του ταμείου ανέρχεται στα 500 εκατ. ευρώ.

 

Η πρόταση της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό θα ανακοινωθεί εντός των ημερών -θα προηγηθεί συζήτηση στο πλαίσιο του Υπουργικού Συμβουλίου-, ενώ η τελική νομοθετική ρύθμιση θα γίνει περί τα μέσα Νοεμβρίου.

 

Των Νίκου Μπέλλου- Θάνου Τσίρου από Νaftemporiki