Με το άγχος της αξιολόγησης τρέχει ο Νοέμβριος για την κυβέρνηση, η οποία έχει ουσιαστικά μπροστά της διεκπεραίωση του βαρύτερου μέρους της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου καθώς πρέπει να κλείσει το ζήτημα των «κόκκινων» δανείων και να φέρει το ασφαλιστικό για να ψηφιστεί ως μέρος του δεύτερου πακέτου προαπαιτουμένων, στο οποίο περιλαμβάνεται και το φορολογικό πακέτο.
Στη διαπίστωση των καθυστερήσεων οι θεσμοί στέλνουν αυστηρά μηνύματα πως χωρίς υλοποίηση των δεσμεύσεων δόση δεν έχει, τα οποία ενδεχομένως μαλακώνουν φραστικά, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα λόγω του προσφυγικού.
Για να αντικρούσει τις πιέσεις και να αγοράσει πολιτικό χρόνο η κυβέρνηση βάζει στο τραπέζι το θέμα των πλειστηριασμών και του προσφυγικού ως αντικείμενα πολιτικής διαπραγμάτευσης. Το πιθανότερο είναι πως το στοιχείο αυτό θα ανατρέψει τα χρονοδιαγράμματα, με μόνη σταθερή προθεσμία το τέλος του χρόνου, που είναι ορόσημο και για την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Στο μεταξύ, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση, όπως άλλωστε και ο Ντράγκι στο επίπεδο των θεσμών, επιθυμεί την αποσύνδεση της αξιολόγησης από την ανακεφαλαιοποίηση, στην πράξη η επίλυση του ζητήματος των «κόκκινων» δανείων, που αποτελεί τμήμα των προαπαιτουμένων και ταυτόχρονα όρο για να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίηση, προκαλεί εμπλοκή. Όσο δεν επιτυγχάνεται μια λύση, οι καθυστερήσεις είναι δεδομένες και στην ανακεφαλαιοποίηση αλλά και στην ολοκλήρωση της νομοθέτησης των προαπαιτουμένων και κατ’ επέκταση της αξιολόγησης.
Την ίδια ώρα, η αναζήτηση ισοδυνάμων αποδεικνύεται χρονοβόρα όσο και πολύπλοκη ιστορία, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές επιλογές ώστε να αποτραπούν αντιλαϊκά και οριζόντια μέτρα. Ακόμη κι αν υπάρχουν, σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση εμφανίζεται απροετοίμαστη και χωρίς επεξεργασμένες προτάσεις, όπως αποδεικνύεται από την περίπτωση του ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση που επιλέχθηκε προκειμένου να αποτραπεί η ένταξη του μοσχαρίσιου κρέατος στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ, αλλά τελικά προκάλεσε βραχυκύκλωμα για εβδομάδες. Ύστερα από έναν μήνα σχεδόν που διαρκεί η συγκεκριμένη εκκρεμότητα η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχουν εξευρεθεί ισοδύναμα, χωρίς να διευκρινίζεται αν πρόκειται για ένα ή για δέσμη μέτρων. Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν χρειαστεί να αναζητηθούν νέα ισοδύναμα εν όψει της 2ης λίστας προαπαιτουμένων.
Στην εικόνα θα πρέπει να προσθέσει κανείς την καταιγίδα φόρων που έρχεται για εκατομμύρια φορολογουμένους μέχρι το τέλος του χρόνου (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κ.λπ.) ενώ καταργείται και το καθεστώς ελάφρυνσης στο πετρέλαιο για τους αγρότες.
Σε αυτό το πλαίσιο – όπου στο μεταξύ σκάνε και οι πρώτες δειλές κινητοποιήσεις κατά τις οποίες η κυβέρνηση θα μετρήσει το όποιο πολιτικό κόστος μέχρι τώρα – το κυβερνητικό επιτελείο επιθυμεί να επιμερίσει τα βάρη, το επικοινωνιακό κόστος δηλαδή, στο επόμενο δίμηνο, χωρίς βέβαια σε καμία περίπτωση να κινδυνέψει το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης, για το οποίο εκφράζεται η πεποίθηση ότι θα έχει ολοκληρωθεί ώς το τέλος του χρόνου.
Το αμέσως επόμενο διάστημα η κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει στη Βουλή και το πλαίσιο για το ασφαλιστικό, αλλά φαίνεται να αναζητεί ακόμη το «ιδανικό» μείγμα μετά τις αντιδράσεις που προξένησε το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, από το οποίο η κυβέρνηση πήρε αποστάσεις. Ο Μοσκοβισί ζήτησε να κλείσει το θέμα εντός Νοεμβρίου, με την υπογράμμιση ότι η κυβέρνηση πρέπει να πάρει δύσκολες αποφάσεις.
Δίπλα σε όλα αυτά η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί και την τεραστίων διαστάσεων προσφυγική κρίση, της οποίας οι προεκτάσεις αγγίζουν και τα κρίσιμα εθνικά ζητήματα στο βαθμό που υπάρχουν οι πιέσεις για κοινές περιπολίες με την Τουρκία στο Αιγαίο κι επομένως δίνεται πάτημα για να ανακινηθεί το διπλωματικό παζάρι από τη γείτονα.
«Κερασάκι» το προσφυγικό
Ο Αλέξης Τσίπρας επιβεβαίωσε χθες ότι ετοιμάζεται να επισκεφθεί την Τουρκία κατά το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, λίγες μόνο εβδομάδες μετά την επανεκλογή Ερντογάν, προκειμένου να συζητηθεί το προσφυγικό ζήτημα, ενώ στο ταξίδι αυτό θα εκπροσωπεί επίσημα την Ε.Ε.
Εν όψει και της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής στη Μάλτα την ερχόμενη εβδομάδα ο Αλέξης Τσίπρας συνέδεσε επισήμως την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης με τη χαλάρωση του προγράμματος, κάνοντας στις δηλώσεις του ρητή αναφορά στους πλειστηριασμούς αλλά και στον ΦΠΑ στα νησιά, μέτρο που περιλαμβάνεται στο μνημόνιο και είναι ψηφισμένο. «Είμαστε χώρα εμπροσθοφυλακής στις προσφυγικές ροές» σημείωσε χθες στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Μάρτιν Σουλτς, «αλλά ταυτόχρονα μια χώρα που έχει να αντιμετωπίσει μια οικονομική κρίση που έχει δημιουργήσει συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης και στο εσωτερικό της».
Χαρακτηριστική ως προς τα αιτήματα που εγείρει η ελληνική πλευρά ήταν και η αναφορά του πως «την ίδια στιγμή που οι νησιώτες μας ανοίγουν την αγκαλιά τους στα κύματα των προσφύγων και τους δίνουν από το φαγητό τους, ενδεχομένως και από τη στέγη τους ορισμένοι, την ίδια στιγμή η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να αυξήσει τον ΦΠΑ στα νησιά. Την ίδια στιγμή που εμείς θα κάνουμε το καθήκον μας και θα δημιουργήσουμε τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις για να έχουν στέγη αυτοί οι άνθρωποι, έστω και προσωρινή, μέχρι τη διαδικασία της μετεγκατάστασης, δεχόμαστε πιέσεις για παράλογες απαιτήσεις για την πιθανότητα να άρουμε την προστασία της πρώτης κατοικίας για τους Έλληνες πολίτες».
Από τις προχθεσινές κοινές δηλώσεις των δύο ανδρών προκύπτει πάντως ότι, ενώ η ελληνική κυβέρνηση ελπίζει από τη μια σε κάποια χαλάρωση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων και από την άλλη ότι η Ελλάδα θα πετύχει να σπρώξει το πρόβλημα με τους πρόσφυγες στο έδαφος της Τουρκίας – ο Τσίπρας είπε πως ελπίζει ότι κέντρα ταυτοποίησης ύστερα από κάποιο διάστημα θα δημιουργηθούν στην άλλη πλευρά, την Τουρκία –, ο Σουλτς έδειξε να μοιράζει μόνο υποσχέσεις. Όπως ότι σταδιακά θα αυξηθεί ο αριθμός των προσφύγων που μετεγκαθίστανται καθώς και ο αριθμός των χωρών υποδοχής – από 8 που είναι σήμερα. Επιπλέον, ο Σουλτς σημείωσε ότι βάση για την αντιμετώπιση της κρίσης αποτελεί η Συνθήκη Δουβλίνο ΙΙ, σύμφωνα με την οποία η χώρα άφιξης είναι η χώρα όπου πρέπει να γίνεται η καταγραφή και ταυτοποίηση.
Σε κάθε περίπτωση, ο Τσίπρας διαβεβαίωσε ότι θα θέσει ο ίδιος κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία το θέμα, καλώντας να στηριχθεί ενεργά η συνεργασία της Ε.Ε. με τις τουρκικές αρχές «για την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών και τη διαμονή και φιλοξενία προσφύγων εντός της Τουρκίας».
ΜΑΡΙΑ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ