Ο Φλεβάρης σαν φλεβίσει, νέα μέτρα θα μυρίσει

Η αύξηση του φόρου των αγροτών βγήκε τεχνηέντως από το δεύτερο πακέτο αξιολόγησης, ώστε να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, το οποίο πλέον αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή με το νέο έτος.

 

Οι δανειστές δεν είχαν λόγο να διαφωνήσουν, καθώς, ούτως ή άλλως, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών θα έχει αναδρομικό χαρακτήρα προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που έχουν ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό του 2016.
 

Η έλλειψη των αναλογιστικών μελετών ήταν μια πολύ καλή αφορμή για να πάει προς τα πίσω και το ασφαλιστικό. Μεταρρύθμιση χωρίς προβλέψεις για τις επιπτώσεις των αλλαγών που πρέπει να γίνουν στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων δεν μπορεί να υπάρξει. Έτσι, μια ακόμη σοβαρή υποχρέωση πήγε πίσω και το ασφαλιστικό θα ανοίξει – πιθανότατα – μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου. Τα σενάρια που θα βλέπουν μέχρι τότε το φως της δημοσιότητας απλώς θα «συγκρούονται» με τις πρωθυπουργικές υποσχέσεις ότι δεν πρόκειται να θιγούν οι κύριες συντάξεις. 
 

Πίσω λοιπόν το φορολογικό, πίσω το ασφαλιστικό, πίσω και το θέμα των «κόκκινων» δανείων. 
 

Μπορεί η Βουλή να ψήφισε προχθές το θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση των εταιρειών που θα αναλάβουν την «αγορά και πώληση» των «κόκκινων» δανείων, ωστόσο η «μεγάλη μάχη» αναβλήθηκε για τον Φεβρουάριο. Μέχρι τότε, η κυβέρνηση θα πρέπει να παρουσιάσει το λεγόμενο κανονιστικό πλαίσιο για τα «κόκκινα» δάνεια. 
 

Τι σημαίνει η τεχνική αυτή έννοια; Ότι τον Φεβρουάριο το κανονιστικό πλαίσιο θα μας δείξει ποια νοικοκυριά θα βρεθούν αντιμέτωπα με τα distress funds είτε επειδή δεν εξυπηρετούν ένα καταναλωτικό δάνειο είτε επειδή «κόλλησαν» στην προσπάθειά τους να αποπληρώσουν ένα στεγαστικό απόκτησης πρώτης κατοικίας.
 

Στο ίδιο έργο θεατές…

Κάπως έτσι τελείωνε πέρυσι και το 2014. Για διαφορετικούς λόγους (εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και πρόωρη διάλυση της Βουλής) η ελληνική πλευρά έσπρωξε προς τα πίσω σημαντικές εκκρεμότητες με τους δανειστές και στη συνέχεια η νέα κυβέρνηση έτρεχε, Φλεβάρη μήνα, με σκληρές και επώδυνες διαπραγματεύσεις, για να καταλήξει όπως-όπως σε μια συμφωνία στο Eurogroup και να παρατείνει τη διάρκεια του δεύτερου μνημονίου. 
 

Κάτι αντίστοιχο θα γίνει και μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2016. Μέσα σε ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο οι βουλευτές των δύο Κοινοβουλευτικών Ομάδων που στηρίζουν την κυβέρνηση θα πιεστούν να περάσουν ένα σκληρό ασφαλιστικό, ένα απαιτητικό φορολογικό, το οποίο θα πρέπει να εξασφαλίσει περισσότερα έσοδα από φόρους για τα κρατικά ταμεία, αλλά και ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τη μεταβίβαση καταναλωτικών δανείων σε κερδοσκοπικά funds, κάτι που θα φέρει πλέον τα νοικοκυριά σε αντιπαράθεση με τα «κοράκια».
 

«Ψηφίστε για να αρχίσει εδώ και τώρα η συζήτηση για την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους» θα είναι το επιχείρημα που θα έρθει να προστεθεί στα όσα έχει υποστηρίξει ο πρωθυπουργός κατά την πρόσφατη συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση. Προ ημερών ο πρωθυπουργός είχε φέρει τους βουλευτές του προ των ευθυνών τους, αναφέροντας ουσιαστικά ότι αυτά που θα κληθούν να ψηφίσουν δεν είναι τίποτε περισσότερο από τα όσα αναγράφονται στο μνημόνιο που πέρασε το καλοκαίρι από τη Βουλή.
 

Η πίεση τώρα θα κλιμακωθεί με τον παράγοντα χρόνο. Οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες θα πιεστούν να ψηφίσουν ώστε να μην πάει χαμένη η ευκαιρία. Από τώρα μπορεί να υποθέσει κάποιος ποιο θα είναι το επιχείρημα: 

 

«Τώρα που όλη η διεθνής κοινότητα μιλάει για την αναγκαιότητα διευθέτησης του ελληνικού χρέους, εμείς δεν θα τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας και θα ρισκάρουμε να χαθεί η ευκαιρία»;

«Δεν θα κάνουμε αυτό που πρέπει ώστε μέσα «από την αναδιάρθρωση του χρέους να εξασφαλιστούν μερικά δισεκατομμύρια ευρώ που θα χρηματοδοτήσουν την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη»;

«Μας δίνεται μια ευκαιρία να φύγει οριστικά και αμετάκλητα από την ατζέντα ο κίνδυνος του Grexit και θα την αφήσουμε να πάει χαμένη»;

 

Τα μέτρα που μετατέθηκαν για το πρώτο δίμηνο του 2016 είναι τα πιο βαριά που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση προκειμένου να ολοκληρώσει τη διαδικασία της πρώτης αξιολόγησης και να ανοίξει τον δρόμο για τη διευθέτηση του χρέους. Αυτήν τη φορά θα πρέπει να βρεθεί αντιμέτωπη με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες ασκούν μεγάλη επιρροή στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, μέλη της οποίας θα βρεθούν στη μέση: το κυβερνητικό καθήκον από τη μία, η πίεση της κοινής γνώμης από την άλλη.

 
Χαμηλοσυνταξιούχοι, δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, αγρότες, οφειλέτες που αποπληρώνουν στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, ιδιοκτήτες μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εισοδηματίες, είναι μερικές μόνο από τις πολυπληθείς ομάδες που θα δουν τα εισοδήματά τους να θίγονται για μια ακόμη φορά.

 
Ο σκόπελος του ΕΚΑΣ

Για τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ ο πρωθυπουργός μίλησε πρόσφατα για αντικατάσταση του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης (θα καταργηθεί μέχρι το 2019, με την πρώτη περικοπή να γίνεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2016) από ένα νέο επίδομα, το οποίο θα εισπράττουν οι ανασφάλιστοι υπερήλικες. 

 
Στην πράξη, θα φανεί ότι δεν θα πρόκειται για απλή αντικατάσταση, αλλά για μείωση πραγματικού εισοδήματος για περισσότερους από 100.000 δικαιούχους του ΕΚΑΣ. Ο λόγος είναι πολύ συγκεκριμένος. 

 
Το ΕΚΑΣ καταβάλλεται σήμερα σε όσους έχουν ετήσιο εισόδημα από συντάξεις της τάξεως των 7.000 – 8.000 ετησίως. Το επίδομα διαμορφώνεται ακόμη και στα 230 ευρώ τον μήνα και φτάνει να αντιστοιχεί ακόμη και στο ένα τρίτο του συνολικού εισοδήματος ενός χαμηλοσυνταξιούχου ο οποίος εισπράττει σύνταξη της τάξεως των 500 ευρώ. 

 
Μέσα από την αλλαγή των εισοδηματικών κριτηρίων (σταδιακά το ΕΚΑΣ θα καταργηθεί) οι δικαιούχοι θα βλέπουν το επίδομα να μειώνεται μέχρι να εξαλειφθεί. Θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι οι συνταξιούχοι των 500 ευρώ που θα χάσουν το ΕΚΑΣ δεν θα είναι στο σύνολό τους μεταξύ των δικαιούχων του καινούργιου επιδόματος. Αυτό που θα συμβεί είναι ότι, για να εισπράξουν ένα επίδομα οι μεν (ανασφάλιστοι υπερήλικες), θα χάσουν ένα επίδομα οι σημερινοί δικαιούχοι του ΕΚΑΣ.

 
Ο ύφαλος των συντάξεων

Στο ασφαλιστικό ο πρωθυπουργός παρενέβη προσωπικά για να διαβεβαιώσει ότι δεν θα υπάρξουν περικοπές στις κύριες συντάξεις (στις επικουρικές οι μειώσεις έχουν ήδη δρομολογηθεί). 

 
Για να επιβεβαιωθεί όμως ο Αλέξης Τσίπρας, θα πρέπει οι εκπρόσωποι των δανειστών να αποδεχθούν την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών. Προς το παρόν, δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το αντίθετο. Ειδικά το ΔΝΤ αντιτάσσεται σθεναρά σε κάθε μέτρο που μπορεί να μειώσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας και αντιμετωπίζει την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών ως αύξηση της φορολόγησης της εργασίας.

 
Χωρίς αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η κυβέρνηση θα μπορέσει να βρει τα 650 εκατ. ευρώ που απαιτούνται (πέραν των όποιων περικοπών γίνουν στις επικουρικές συντάξεις) για να ικανοποιηθεί η μνημονιακή δέσμευση για μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ ή κατά 1,7 δισ. ευρώ. 

 
Η κυβέρνηση έχει έτοιμο το σχέδιο στην περίπτωση που θα υποχρεωθεί να προχωρήσει τελικώς σε μείωση συντάξεων. Θα θεσπίσει έναν νέο συντελεστή αναπλήρωσης ακόμη και για τις υφιστάμενες συντάξεις, ώστε να δείξει προς τα έξω ότι ακολουθεί έναν γενικό κανόνα για όλους. Για να προστατέψει τους χαμηλοσυνταξιούχους, θα λανσάρει την «πατέντα» της προσωπικής διαφοράς. 

 
Πώς θα λειτουργεί; Θα αποφασιστεί ένα όριο προστασίας εισοδήματος, ώστε να μην υπάρχουν περικοπές σε συντάξεις κάτω των 700 ή 800 ευρώ. Αν μετά την εφαρμογή του γενικού συντελεστή υπάρξουν περιπτώσεις μείωσης των συντάξεων κάτω από αυτό το όριο των 700 ή 800 ευρώ, θα έρχεται η προσωπική διαφορά για να επαναφέρει τις συντάξιμες αποδοχές στα επιθυμητά επίπεδα.

 
Αυτό το σχέδιο εκτιμάται ότι θα προστατέψει τα εισοδήματα τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων συνταξιούχων σε ένα σύνολο πληθυσμού περίπου 2,7 έως 2,8 εκατομμυρίων ατόμων. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι, ακόμη και αν υποχρεωθούν τελικώς να ψαλιδίσουν συντάξεις (σ.σ.: η εκπρόσωπος του ΔΝΤ Ντέλια Βελκουλέσκου έχει δείξει άγριες διαθέσεις για το ασφαλιστικό), με τη μέθοδο της προσωπικής διαφοράς θα μπορέσουν να αρθρώσουν το επιχείρημα ότι προστάτεψαν τις πιο ευαίσθητες ομάδες των συνταξιούχων.

 
Η φουρτούνα των αγροτών

Ίσως ο πιο επικίνδυνος φάκελος για την κυβερνητική πλειοψηφία είναι αυτός των αγροτών. Το κλίμα έχει ήδη βαρύνει λόγω της κατάργησης της έκπτωσης φόρου στο πετρέλαιο κίνησης, αλλά και της αύξησης της προκαταβολής φόρου (σ.σ.: μέχρι και το 2015 η προκαταβολή των αγροτών υπολογιζόταν με συντελεστή 27,5%, ο οποίος διπλασιάστηκε αναδρομικά μέσα σε μια νύχτα). 

 
Αυτό όμως που φοβάται η κυβερνητική πλειοψηφία είναι οι αντιδράσεις για την αύξηση του φορολογικού συντελεστή από το 13% που είναι σήμερα στο 20% (και στο 26% για τα εισοδήματα του 2017) σε συνδυασμό και με την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών που θα προκύψει εξαιτίας των αλλαγών στο ασφαλιστικό. Μπορεί τα εισοδήματα των αγροτών όπως αποτυπώνονται στις φορολογικές δηλώσεις να είναι πολύ χαμηλά (σ.σ.: ο μέσος όρος διαμορφώνεται στις 2.500 ευρώ), ωστόσο η επιβολή των μέτρων ισοδυναμεί σε κάθε περίπτωση με μείωση εισοδήματος άνω του 20%.

 
Οι αγρότες ξεπερνούν τους 700.000. Η κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να χαρακτηρίσει μια τόσο ευρεία κοινωνική ομάδα ως φοροδιαφεύγουσα προκειμένου να δικαιολογήσει τις αυξήσεις φόρων και εισφορών. Πώς όμως θα μπορέσει να αποφύγει το μέτρο, το οποίο αναφέρεται ρητά στο μνημόνιο, ενώ έχει ενσωματωθεί και στον προϋπολογισμό με την εκτίμηση ότι θα αποφέρει μέσα στο 2016 περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ;

 
Το αίνιγμα των δανείων

Το ραντεβού της 15ης Φεβρουαρίου αφορά τους απλούς πολίτες των οποίων τα δάνεια έχουν «κοκκινίσει». Οι βουλευτές θα κληθούν με την ψήφο τους να εγκρίνουν τον νέο κανονισμό, ο οποίος θα επιτρέπει τη μεταβίβαση σε επενδυτικά funds στεγαστικών δανείων που εκταμιεύτηκαν με στόχο την απόκτηση κύριας κατοικίας, καταναλωτικών δανείων ή δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. 

 
Το ότι αποφεύχθηκε προς το παρόν η μεταβίβαση των «ευαίσθητων» δανείων στα funds δεν σημαίνει ότι το θέμα έχει κλείσει. Μάλιστα οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν ενώ θα έχει ήδη τρέξει τις πρώτες 45 ημέρες του έτους με απελευθερωμένη και τη διαδικασία των πλειστηριασμών. Στο εξής τα σπίτια και κάθε μορφής ακίνητα θα βγαίνουν στο σφυρί με βάση την εμπορική αξία (ή και το 50% της εμπορικής αξίας) και όχι την αντικειμενική αξία, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.

 

TO ΠΟΝΤΙΚΙ