Από «πάρτι των τοκογλύφων» το 2014, η έξοδος στις αγορές μετατράπηκε το 2017 σε success story της πρώτη φορά Αριστερής κυβέρνησης της χώρας. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και όλη η κυβέρνηση και οι κυβερνητικοί βουλευτές, μιλάνε για εθνική επιτυχία και πανηγυρίζουν για την επιτυχή, όπως την χαρακτηρίζουν, δοκιμαστική έξοδο στις αγορές.
Όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Για να μην πούμε ότι δεν είναι καθόλου έτσι, αλλά ισχύει το εντελώς αντίθετο. Για πολλούς λόγους μάλιστα. Καταρχήν, η σύγκριση του σημερινού επιτοκίου με αυτό του 2014 πρέπει να γίνει αντικειμενικά. Οι συνθήκες διεθνώς είναι σήμερα πολύ καλύτερες από ό,τι πριν 3 χρόνια και αυτό αποτυπώνεται στα αντίστοιχα επιτόκια 5ετούς ομολόγου της Πορτογαλίας που από το 3,5% το 2014, αποκλιμακώθηκαν στο 1,3% σήμερα. Με αυτό το ασφαλές κριτήριο φαίνεται καθαρά ότι δεν έχουμε επανέλθει ακόμα στο κεκτημένο του 2014. Και για ποια επιτυχία μας μιλάνε ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί και οι κυβερνητικοί βουλευτές όταν έχουν ήδη επιδεινωθεί δραματικά οι όροι δανεισμού της χώρας με την εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας για 99 χρόνια; Όταν η χώρα έχει αλυσοδεθεί με πρωτογενή πλεονάσματα που στραγγαλίζουν την ανάπτυξη μέχρι το 2060; ‘Όταν έχουν κηρυχθεί σε διωγμό επιστήμονες, επαγγελματίας, αγρότες και όλη η επιχειρηματική κοινότητα;
Η χθεσινή έξοδος της Ελλάδος στις αγορές δεν είναι τίποτα άλλο από μια μετριότητα. Είναι μετριότητα γιατί το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 4,625%, ενώ ο ΟΔΔΗΧ, που δεν είναι άλλος από τον Οργανισμό Διαχείριση Δημοσίου Χρέους έδινε μάχη για να καταφέρει επιτόκιο όχι πάνω από 4,30%. Είναι μετριότητα γιατί η υπερκάλυψη 2,33 φορές ή 7 δις ευρώ, ήταν στην κυριολεξία σικέ. Και μην ξεχνάμε ότι πολλές αμερικανικές τράπεζες και funds δεν συμμετείχαν στην έκδοση του ελληνικού ομολόγου, παρότι είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Υπήρχαν προσφορές με επιτόκια 5,5% που ήταν μη ανταγωνιστικές. Γενικώς ήταν μια πολύ μέτρια έκδοση, μπορεί να ειπωθεί ότι οι προσφορές κινήθηκαν χαμηλότερα των προσδοκιών, ακόμη και οι ανάδοχοι δεν είναι ικανοποιημένοι.
Αλλά δυστυχώς, δεν είναι μόνο αυτοί οι λόγοι που η χθεσινή έξοδος στις αγορές ήταν απλώς μια μετριότητα.
Υπάρχουν τουλάχιστον εννέα, πάρα πολύ σοβαροί λόγοι, που το πιστοποιούν.
1. Το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 5ετές ομόλογο στο 4,625%. Οι αρχικές προσφορές ήταν 4,875% αλλά στην συνέχεια το επιτόκιο υποχώρησε στο 4,625%. Υπήρξαν και προσφορές πάνω από 5,25% ενώ επενδυτής υπέβαλλε προσφορά στο 6,5%.
2. Το 4,625% είναι μόλις 0,3250% χαμηλότερο επιτόκιο από το παλαιό 5ετές του Σαμαρά λήξης 2019 που είχε επιτόκιο 4,95%. Η διαφορά αυτή 0,3250%, δεν βελτιώνει το προφίλ βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους επί της ουσίας.
3. Για να εκδώσει το ελληνικό δημόσιο την νέα 5ετία λήξης 2022, αγοράζει το παλαιό 5ετές λήξης 2019 στο 3,15% ή 102,60 μονάδες βάσης. Με την κίνηση αυτή το ελληνικό δημόσιο χάρισε 144 εκατομμύρια ευρώ στους κατόχους της παλαιάς 5ετίας και περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ στις ελληνικές τράπεζες. Αυτό το ποσό με όρους επιτοκίου είναι 0,36%. Άρα, αν συμψηφιστεί η απώλεια αυτή λόγω ακριβής αγοράς της παλαιάς 5ετίας, το επιτόκιο διαμορφώνεται πάνω από 4,95% του Σαμαρά περίπου στο 5%. Πρακτικά η ελληνική κυβέρνηση του Τσίπρα δανείζεται εξίσου ακριβά με τον Σαμαρά το 2014.
4. Η υπερκάλυψη είναι σικέ. Η υπερκάλυψη στο νέο 5ετές δεν θα έχει και τόσο μεγάλη σημασία.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν δύο ειδών υπερκαλύψεις. α) Η μια υπερκάλυψη ορίζεται ως αυξημένη συμμετοχή των επενδυτών σε μια έκδοση αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε μείωση του επιτοκίου λόγω αυξημένης ζήτησης. β) Ο άλλος τύπος υπερκάλυψης είναι τεχνικής υφής. Εάν μια έκδοση έχει καλυφθεί και ένας επενδυτής θέλει να αγοράσει μέρος της έκδοσης επιλέγει να υποβάλλει πολλαπλάσια προσφορά ώστε να καλύψει τον στόχο του. Π.χ. ένα ένας ξένος επενδυτής θέλει να αγοράσει 100 εκατ. ευρώ, ίσως να χρειαστεί να εκδηλώσει ενδιαφέρον για 500 εκατ. για να πάρει τα 100 εκατ. Αυτή η υπερκάλυψη δεν βελτιώνει το επιτόκιο και στόχο έχει να καλύψει τις επενδυτικές στρατηγικές των ενδιαφερομένων θεσμικών. Στην ελληνική περίπτωση με το νέο 5ετές φαίνεται ότι βρισκόμαστε στην δεύτερη περίπτωση …. υπερκάλυψη 2,33 φορές αλλά χωρίς ουσιαστικό νόημα καθώς η μεγάλη ζήτηση δεν μεταφράζεται και σε συμπιεσμένο επιτόκιο.…
5. Ποιοι κάλυψαν την νέα έκδοση του 5ετούς ομολόγου; Οι ελληνικές τράπεζες 890 εκατ. ευρώ. Το Κοινό Κεφάλαιο 500 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, οι Έλληνες τραπεζίτες και Κοινό Κεφάλαιο κάλυψαν 1,3 δις ευρώ. Οι ξένοι επενδυτές – ανάδοχοι 1,7 δις ευρώ. Από αυτό προκύπτει το σύνολο των 3 δις ευρώ για το οποίο πανηγυρίζει η κυβέρνηση.
6. Ορθά πολλοί υποστήριξαν ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να δανείζεται από τον ESM στο 0,89% και από το ΔΝΤ στο 3,80% και στην 5ετία να δανείζεται από τους ιδιώτες θεσμικούς επενδυτές 4,625%.
H Ελλάδα δανείζεται από τις αγορές με 5 φορές ακριβότερο επιτόκιο από ότι δανείζει την Ελλάδα ο ESM. Κι εδώ προκύπτει ένα πολύ σοβαρό ερώτημα. Τελικά ποιος είναι ο τοκογλύφος; Ο ESM ή οι αγορές;
7. Η Ελλάδα – θα υποστηρίξουν πολλοί – έπρεπε να βγει στις αγορές. Επίσης και σε άλλες χώρες οι πρώτες απόπειρες ήταν ακριβές π.χ. η Κύπρος όταν δανείστηκε στην 5ετία το 2016, πλήρωσε επιτόκιο 4,75% και μετά από ένα χρόνο πλήρωσε 2,80%. Αυτό είναι αλήθεια αλλά υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Η Ελλάδα συνεχίζει να κάνει χρήση των δανείων του ESM, ενώ π.χ. η Κύπρος όταν βγήκε στις αγορές είχε βγει από τα μνημόνια. Καμία χώρα δεν δανειζόταν από τον ESM – EFSF και ταυτόχρονα έβγαινε στις αγορές για να δανειστεί από τους ιδιώτες. Ούτε η Πορτογαλία κινήθηκε έτσι, ούτε η Ιρλανδία.
8. Η Ελλάδα στην δεύτερη απόπειρα εξόδου στις αγορές θα δανειστεί φθηνότερα. Ναι. Αυτό είναι αλήθεια, εφόσον εκδώσει 3ετία. Η Ελλάδα έχει μια χρονική ζώνη ασφαλείας ως το 2022. Μέχρι τότε υπάρχουν συμφωνίες για πρωτογενή πλεονάσματα και μέτρα. Μέσα σε αυτή την χρονική ζώνη οι εκδόσεις ομολόγων είναι ασφαλείς. Κοινώς θα πληρωθούν. Ωστόσο ακόμη η Ελλάδα δεν μπορεί να εκδώσει 7ετία ή κυρίως 10ετία. Η Ελλάδα χρειάζεται ECCL πιστωτική γραμμή που θα λειτουργήσει ως μηχανισμός ασφαλείας για τις μελλοντικές εκδόσεις.
9. Τα σενάρια ότι η Ελλάδα θα μπει μετά τις γερμανικές εκλογές στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης είναι αέρας κοπανιστός. Η Ελλάδα δεν θα μπει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης γιατί η ΕΚΤ για να πάρει τέτοια απόφαση θα πρέπει να πραγματοποιήσει έκθεση βιωσιμότητας με βασικό και δυσμενές σενάριο και θα πρέπει να κρίνει το χρέος βιώσιμο. Εάν το κρίνει βιώσιμο τότε δεν χρειάζονται μέτρα αναδιάρθρωσης. Είναι απίθανο να κριθεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος χωρίς να υπάρχουν σοβαρά μέτρα διευθέτησης του χρέους. Οπότε, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης είναι μια πλάνη.
danioliptes.gr