Οι Έλληνες φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν να δώσουν στις τράπεζες 60 δισ. ευρώ για να τις κρατήσουν όρθιες. Τα 44 δισ. τα δανειστήκαμε από τους ξένους δανειστές και τα 16 δισ. μπήκαν με τον λεγόμενο αναβαλλόμενο φόρο. Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Το σηματοδοτούν δύο βεβαιότητες και μία αβεβαιότητα: Πρώτη βεβαιότητα, οι φορολογούμενοι δεν θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους ποτέ. Δεύτερη, δεν υπάρχει πιστωτική επέκταση, στα αμέσως επόμενα χρόνια τα δάνεια θα περιορίζονται γιατί οι τράπεζες παραμένουν ζόμπι. Περίπου το 60% των κεφαλαίων τους (σε μία, σχεδόν το 90%…) είναι εικονικά – λογιστική προεξόφληση του αναβαλλόμενου φόρου. Και η αβεβαιότητα:
Αν δεν αντιμετωπιστεί δραστικά το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων ίσως, σε 20 μήνες, η χώρα κινδυνεύσει να οδηγηθεί πάλι στα βράχια, αυτή τη φορά από τις τράπεζες, αν συμβεί να χρειαστούν και νέα κεφάλαια…
Κανονικά, θα έπρεπε να είχε σημάνει κόκκινος συναγερμός. (α) Να λειτουργεί άψογα και πυρετωδώς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) με σαφή κατεύθυνση και ισχυρή διοίκηση, για να ανταποκριθεί στο διακηρυγμένο καθήκον του, την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος. (β) Να έχουν εγκατασταθεί σε όλες τις τράπεζες ισχυρές διοικήσεις, με ήθος, γνώση και επάρκεια. (γ) Να είχαν προ πολλού ρυθμιστεί όλα τα θέματα, ώστε να μη βρίσκουν οχυρό όσοι πλούτιζαν παραβιάζοντας βάναυσα κάθε έννοια συναλλακτικής ηθικής – οι κατ’ επάγγελμα μπαταχτσήδες.
Από αυτά, το τρίτο ωρίμασε ώστε να αντιμετωπιστεί – επιτέλους! Τα άλλα δύο καρκινοβατούν.
Το ΤΧΣ έχει ταλαιπωρηθεί δραματικά. Πριν από τέσσερις μήνες ξηλώθηκε η εκτελεστική επιτροπή του, χωρίς να δοθεί οιαδήποτε υπεύθυνη εξήγηση. Απαιτήθηκαν παραιτήσεις με ένα κοινό μοτίβο ότι «είστε πολύ καλοί, αλλά πρέπει να σας αλλάξουμε», έτσι χωρίς άλλη κουβέντα, «στο μιλητό» και με παράδοξη βιασύνη, χωρίς να υπάρχει διάδοχη λύση – ακόμη σήμερα, όλη η αγορά αναρωτιέται αν τελικά έχει συμφωνήσει να αναλάβει τα καθήκοντά του ο νέος διευθύνων σύμβουλος ή όχι… Πού απέληξε αυτή η αναστάτωση; Στο εξής: Άλλαξε η σύνθεση του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ, πλειονότητα είναι πλέον οι ξένοι, 5 στους 9. Στη διοίκηση του Ταμείου που εντέλλεται να προστατεύει το συμφέρον του Έλληνα διασώστη των τραπεζών, η ελληνική συμμετοχή έγινε μειοψηφική.
Επίσης, δεινή είναι η ταλαιπωρία που υφίστανται οι τράπεζες, σήμερα ακόμη. Στη μεγαλύτερη τράπεζα μαίνεται ακήρυχτος πόλεμος, καθώς το hedge fund ενός κερδοσκόπου επιδιώκει να ελέγξει πλήρως τη διοίκησή της. Ετσι, η Πειραιώς στερείται σταθερής διοίκησης επί μήνες, αδυνατεί να εκλέξει διευθύνοντα σύμβουλο. Αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις στην Εθνική δείχνουν ότι, ακόμα κι αν δεν υπάρχει σημαντικό διακύβευμα, αρκεί η ανεύθυνη στάση ενός (ή μιας…), για να διασαλευθεί η σταθερότητα στην πυραμίδα ενός σταθερού οργανισμού, του ιστορικά πρώτου τραπεζικού θεσμού της χώρας.
Ευλόγως, οι αρμόδιες αρχές απαιτείται (με νηφαλιότητα και ψυχραιμία) να αναλάβουν την ευθύνη τους, ανταποκρινόμενες στον θεσμικό τους ρόλο.
ΥΓ.: Μέσα σε όλα αυτά, δεν θα έλειπαν οι γραφικότητες. Παράδειγμα, οι τράπεζες αρχίζουν να ανακοινώνουν… κέρδη. Σε προηγούμενα χρόνια, προεξοφλούσαν αυξημένα κέρδη που θα αποκτούσαν έπειτα από 6-7 χρόνια. Ηρθε η κρίση κι αυτά τα κέρδη αποδείχθηκαν virtual – όχι, βεβαίως, και τα bonus… Τώρα, ανακοινώνουν κέρδη προεξοφλώντας μικρότερες μελλοντικές ζημίες από τα κακά δάνεια, γράφοντας μειωμένες προβλέψεις. Μακάρι, αυτή τη φορά να μην πέσουν τόσο πολύ έξω, όσο είχαν πέσει πριν από λίγα χρόνια…
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΙΤΣΗΣ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ