Οι τράπεζες πηγαίνουν καλά. Πιάνουν τους στόχους τους, μειώνουν τα κόκκινα δάνεια, επανέρχονται στην εξυγίανση και στη διάσωση και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μπορέσει σύντομα να ανακάμψει και να στηρίξει τη πραγματική οικονομία. Αυτά υποστηρίζουν οι εγχώριοι τραπεζίτες. Ή μήπως δεν είναι έτσι; Μήπως μας κρύβουν την πραγματική εικόνα;
Αυτό προκύπτει τουλάχιστον από τηλεγράφημα του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, το οποίο επικαλείται έγγραφο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM). Στο έγγραφο, ο ESM παρουσιάζει τρία τα οποία έχουν περιγράψει τα στελέχη του για το ελληνικό χρέος. Πρόκειται για ένα αποκαλυπτικό εμπιστευτικό έγγραφο της προσέγγισης που επιχειρήθηκε κατά το τελευταίο Eurogroup. Φέρει την υπογραφή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) και εξετάζει τρία σενάρια για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Σημειώνεται πως το έγγραφο είχε συνταχθεί πριν τη συνεδρίαση της περασμένης Δευτέρας, και είναι εκείνο το οποίο οδήγησε στη διαφωνία για τα όσα θα πρέπει να γίνουν για την ελληνική περίπτωση. Αξίζει να σημειωθεί πως στο πρώτο σενάριο τονίζεται πως στην περίπτωση που στην Ελλάδα διατηρηθούν πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 3% για 20 χρόνια, η χώρα μπορεί να ακόμα και να «αποφύγει» την ελάφρυνση χρέους από τις χώρες της Ευρωζώνης.
Συγκεκριμένα, στη μελέτη του ESM γίνεται υπόθεση ότι δεν θα χρειαστεί ελάφρυνση χρέους, εάν η Αθήνα διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 3,5% ως το 2032 και πάνω από το 3% ως το 2038. Η ΕΚΤ, σύμφωνα με το Reuters, αναφέρει ότι μεγάλες περίοδοι υψηλών πλεονασμάτων δεν είναι πρωτοφανείς: Η Φινλανδία είχε πρωτογενές πλεόνασμα 5,7% επί 11 χρόνια την περίοδο 1998-2008 και η Δανία 5,3% για 26 χρόνια, από το 1983 ως το 2008. Μια δεύτερη επιλογή, στο πλαίσιο του σεναρίου Α, θέλει την Ελλάδα να διασφαλίζει την ανώτατη δυνατή ελάφρυνση χρέους με βάση τη συμφωνία του Μαΐου του 2016. Η Ελλάδα, συνεχίζει το Reuters, θα έπρεπε σε αυτή την περίπτωση να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% ως το 2022, αλλά μετά θα μπορούσε να το μειώσει περίπου στο 2% ως τα μέσα της δεκαετίας του 2030 και στο 1,5% ως το 2048, με μέσο πλεόνασμα της περιόδου 2023-2060 στο 2,2%.
Το έγγραφο του ESM –σύμφωνα πάντα με το Reuters- αναφέρει ότι η ανώτατη δυνατή ελάφρυνση χρέους η οποία εξετάζεται, είναι μια επέκταση της μέσης σταθμισμένης ωρίμανσης των δανείων κατά 17,5 χρόνια από τα τρέχοντα 32,5 χρόνια, με τα τελευταία δάνεια να λήγουν το 2080.
Όπως αναφέρεται, ο ESM θα μπορούσε επίσης να περιορίσει τις αποπληρωμές δανείων από την Αθήνα στο 0,4% του ελληνικού ΑΕΠ ως το 2050, βάζοντας ανώτατο όριο στο επιτόκιο των δανείων σε 1%, ως το 2050. Επιπλέον, ο ESM θα αγόραζε το 2019 τα 13 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ, καθώς αυτά τα δάνεια είναι πολύ ακριβότερα από εκείνα της Ευρωζώνης. Βάσει του εγγράφου, οι παρεμβάσεις αυτές θα περιόριζαν τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας στο 13% ως το 2060, μειώνοντας τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ στο 65,4% το 2060, από περίπου 180% σήμερα. Σημειώνεται πως το πρώτο σενάριο υποθέτει ότι η Ελλάδα θα εμφανίζει μέση ετήσια ανάπτυξη 1,3%, κατά τη διάρκεια της περιόδου για την οποία επιχειρείται η πρόβλεψη. Το ΔΝΤ, σύμφωνα με το δημοσίευμα, εκτιμά ότι δεν είναι ρεαλιστικές στην περίπτωση της Ελλάδας τέτοιες υποθέσεις ανάπτυξης και πρωτογενών πλεονασμάτων, καθώς τα όργανα χάραξης πολιτικής είναι αδύναμα και η παραγωγικότητα είναι χαμηλή.
Στο δεύτερο σενάριο εξετάζεται η πιθανότητα, το ΔΝΤ να εκτοξεύσει το ελληνικό χρέος. Σύμφωνα με το έγγραφο του ESM, το δεύτερο σενάριο βασίζεται στις προβλέψεις του ΔΝΤ για μέση ανάπτυξη 1% και επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% από το 2023, μετά από πέντε χρόνια με πλεονάσματα 3,5%. Βάσει αυτού του σεναρίου, το χρέος θα αυξάνεται από το 2022 και έπειτα, φτάνοντας το 226% το 2060. Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο, οι τράπεζες θα έπρεπε να ανακεφαλαιοποιηθούν ξανά, και οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα ανέρχονταν στα τέλη της δεκαετίας του 2020 πάνω από το «ταβάνι» του 15% του ΑΕΠ για το οποίο έχουν δεσμευτεί οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, ξεπερνώντας το 50% το 2060. Όπως αναφέρεται, προκειμένου να είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος, κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η Ευρωζώνη θα έπρεπε να προχωρήσει σε βαθύτερη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, από αυτήν που πρόσφερε το 2016 – κάτι που δεν δέχονται ορισμένοι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Το δημοσίευμα του βρετανικού πρακτορείου κάνει ειδική αναφορά στον Μάιο του 2016, όταν η Ευρωζώνη δεσμεύτηκε να επεκτείνει τις ωριμάνσεις και την περίοδο χάριτος των ελληνικών δανείων, ώστε οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας να μην ξεπεράσουν το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, μετά από το 2018, παραμένοντας κάτω από το 20% μακροπρόθεσμα. Το Eurogroup είχε υποσχεθεί να εξεταστεί η αντικατάσταση των πιο ακριβών δανείων του ΔΝΤ προς την Ελλάδα με φθηνότερη ευρωπαϊκή πίστωση, αλλά και η επιστροφή στην Αθήνα των κερδών που αποκόμισαν από ελληνικά ομόλογα οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης. Προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, είναι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα έως τα μέσα του 2018, αλλά και η ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους να δείχνει ότι απαιτείται ελάφρυνση, προκειμένου αυτό να καταστεί βιώσιμο.
Το τρίτο σενάριο κάνει λόγο για μια «συμβιβαστική λύση». Ένα τρίτο σενάριο, βάσει του εγγράφου του ESM, είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα στα δύο πρώτα συνέρια, υποθέτοντας ότι ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης θα φτάνει το 1,25%, και το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% ως το 2022, υποχωρώντας στη συνέχεια στο 1,8% αντί του 2,2%, για την περίοδο 2023-2060. Βάσει του σεναρίου αυτού, το ελληνικό χρέος θα μπορούσε να καταστεί βιώσιμο με την επέκταση των μέσων ωριμάνσεων των ευρωπαϊκών δανείων κατά 15 χρόνια, με χρονικό ορίζοντα το 2080, με σταθερό επιτόκιο στο 1% μέχρι το 2050 και «ταβάνι» απόσβεσης στο 0,4% του ΑΕΠ.
Τι προκύπτει από αυτά τα τρία σενάρια; Οι χώρες της Ευρωζώνης – όπως αναφέρει το πρώτο σενάριο – δεν έχουν καμιά απολύτως διάθεση και πρόθεση να μειώσουν το ελληνικό χρέος. Προτιμούν να σφίξουν κι άλλο τα ζωνάρια οι Έλληνες, για να πετύχει η ελληνική οικονομία υψηλά πλεονάσματα για περισσότερα χρόνια από το προβλεπόμενο, ώστε να μη χάσουν τα λεφτά τους. Και βέβαια, μεταξύ αυτών των τριών σεναρίων, προβλέπεται και μια νέα – η τέταρτη κατά σειρά – ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Η οποία, αυτή τη φορά, θα γίνει με κούρεμα των καταθέσεων των Ελλήνων φορολογούμενων.
Με λίγα λόγια, όλα όσα λένε οι τραπεζίτες για ανάκαμψη των τραπεζών, για εξυγίανση και διάσωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, το οποίο θα μπορέσει – δήθεν – σύντομα να ανακάμψει και να στηρίξει τη πραγματική οικονομία, είναι όλα ψέματα. Και είναι ψέματα τα οποία λένε εν γνώσει τους κι ενώ γνωρίζουν ποιες είναι οι προοπτικές του ελληνικού χρέους και τα σενάρια που κυκλοφορούν στα υψηλά κλιμάκια του ESM και του Eurogroup.
danioliptes.gr