Με το νόμο 4161/2013, ο οποίος αντικατέστησε το «νόμο Κατσέλη», να έχει ημερομηνία λήξης τα μέσα του ερχόμενου Ιανουαρίου, ελάχιστες είναι μέχρι τώρα οι ρυθμίσεις που έχουν κάνει οι τράπεζες με δανειολήπτες που θα μπορούσαν να υπαχθούν στις νέες διατάξεις.
Για την αναποτελεσματικότητα του νόμου είχε προειδοποιήσει και πριν την ψήφιση του ο Σύλλογος Δανειοληπτών και Προστασίας Καταναλωτών Βορείου Ελλάδος (βλ. Αλαλούμ με το νέο νόμο Κατσέλη. Άπειρα τα ερωτήματα. Καμία απάντηση).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, οι μισοί από τους δανειολήπτες που έκαναν την πρώτη ρύθμιση επανέρχονται για δεύτερη, μέσα σε διάστημα 12-18 μηνών.
Ο νόμος αποδεικνύεται στην πράξη αναποτελεσματικός. Το χαρακτηρισμό δίνουν καταναλωτικές οργανώσεις, αλλά και τραπεζικά στελέχη. Άλλωστε, το υπαινίχθηκε εμμέσως πλην σαφώς και ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Γιώργος Ζανιάς, την περασμένη εβδομάδα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, με το σταγονόμετρο, οι τράπεζες προχωρούν σε απευθείας ρυθμίσεις με τους δανειολήπτες, όπως άλλωστε έκαναν και πριν από την ψήφιση αυτού του τελευταίου νόμου. Και αυτό το υπαινίχθηκε εμμέσως αυτή την εβδομάδα ο κ. Ζανιάς, όταν έλεγε ότι μόνο 1.000 δανειολήπτες έχουν αίτηση υπαγωγής.
Καθώς ο νόμος 4161/2013 προβλέπει ότι οι αιτήσεις για υπαγωγή στις διατάξεις του θα ισχύουν για έξι μήνες από τη δημοσίευσή του, όλοι γνωρίζουν πως είναι μεταβατικός. Από καταναλωτικές οργανώσεις εκτιμούν ότι θα μπορούσε να δοθεί παράταση, αλλά δεν λείπουν και μεμονωμένες ανησυχίες μήπως τα πράγματα γίνουν χειρότερα αν έρθουν άλλες αυστηρότερες διατάξεις που θα αφήσουν με ακόμη λιγότερη προστασία τους δανειολήπτες.
Ημερομηνία λήξης
Αλλωστε, το πάγωμα των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία έχει κι αυτό ημερομηνία λήξης το τέλος του έτους, ενώ όπως έχει γράψει η «Ε» αναμένονται οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης, που θα δείξει πώς εννοεί την προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως εξάλλου δεσμεύθηκαν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος, όταν με παρέμβασή τους επιχείρησαν να εκτονώσουν το θέμα στα τέλη του περασμένου Αυγούστου.
Στελέχη του τραπεζικού κλάδου λένε πως οι τράπεζες σε ελάχιστες περιπτώσεις προχωρούν σε απευθείας ρυθμίσεις δανείων με τους δανειολήπτες, με δικά τους κριτήρια – όπως άλλωστε έκαναν τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Οι ρυθμίσεις αφορούν διευκολύνσεις με παράταση εξόφλησης του στεγαστικού δανείου, το οποίο «παντρεύεται» για την υπόλοιπη ζωή του ο δανειολήπτης, ή με μικρή μείωση και μέχρι ενός ορίου του επιτοκίου του δανείου, σε συνδυασμό και με το προηγούμενο μέτρο.
Υπάρχουν και μερικές τεχνικής φύσεως ρυθμίσεις, που γίνονται σε ορισμένες περιπτώσεις, συνήθως στο πνεύμα του τελευταίου νόμου και αφορούν ελάχιστες εξαιρέσεις δανειοληπτών που είτε δεν έχουν αποδεδειγμένα κανένα εισόδημα είτε έχουν απελπιστεί και έχουν βάλει πωλητήριο σε κάποιο περιουσιακό τους στοιχείο για να εξοφλήσουν τις οφειλές τους ή μέρος αυτών.
Αν και με το νέο νόμο έγιναν τροποποιήσεις στον παλαιότερο «νόμο Κατσέλη», του 2010, ο νέος νόμος δεν αφορά ουσιαστικά τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες, σχολιάζουν νομικοί και τραπεζικά στελέχη. «Στην πραγματικότητα, ο νόμος αυτός δεν βοηθά, με αποτέλεσμα να έχει από τη γέννησή του αποκλείσει όσους έχουν πραγματική ανάγκη, αφού απευθύνεται σε ενήμερους δανειολήπτες και επιπλέον θέτει τόσα σωρευτικά κριτήρια που αφορά ελάχιστους».
Οι ίδιες πηγές όμως επισημαίνουν ότι «εξακολουθούν να ισχύουν τροποποιημένες διατάξεις του παλαιότερου νόμου που αφορούσε τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες και παραμένουν το μοναδικό καταφύγιο των απελπισμένων, οι οποίοι προσπαθούν να διασώσουν ένα και μοναδικό ακίνητο».
Μιλώντας για την αναποτελεσματικότητα του νέου νόμου, τραπεζικά στελέχη φθάνουν κάποια στιγμή και στην ουσία του ζητήματος: «Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει αποτελεσματικότητα με τις ρυθμίσεις, έτσι κι αλλιώς, γιατί το πρόβλημα εντοπίζεται στην κρίση, την ύφεση και την ανεργία».
Επικρατεί μεγάλη σύγχυση με τις ρυθμίσεις των δανείων, λένε τραπεζικά στελέχη. Πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και της Εθνικής, Γ. Ζανιάς είπε ότι έχουν γίνει συνολικά 800.000 ρυθμίσεις δανείων, πριν από την εφαρμογή του νέου νόμου.
Ο αριθμός είναι μεγάλος, αλλά οι περισσότερες από αυτές αφορούν στις συμφωνίες που έχουν κάνει οι τράπεζες ατομικά με τους δανειολήπτες και ισχύουν για όλες τις χορηγήσεις. Δεν αφορούν δηλαδή μόνο τα στεγαστικά δάνεια, αλλά κάθε είδους δάνειο. Στις 800.000 ρυθμίσεις υπάρχουν οφειλές που αφορούν καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες, ακόμη και μικρά επιχειρηματικά δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Το ερώτημα που θέτουν οι ίδιοι είναι πόσες από αυτές τις ρυθμίσεις εξακολουθούν να ισχύουν, καθώς η κρίση βαθαίνει και η ανεργία εξακολουθεί να αυξάνεται, με αποτέλεσμα πολλοί καταναλωτές να μην εξυπηρετούνται και το αδιέξοδό τους να βαθαίνει. Τραπεζικά στελέχη υπολογίζουν εμπειρικά ότι μετά την πρώτη ρύθμιση περίπου οι μισοί από τους δανειολήπτες που έκαναν την πρώτη ρύθμιση δανειοληπτών επανέρχονται για δεύτερη ρύθμιση, μέσα σε διάστημα 12-18 μηνών.
Το ζήτημα είναι οτι αυτές οι ρυθμίσεις λειτούργησαν ως μία καλοστημένη παγίδα σε βάρος των δανειοληπτών καθώς, οι τράπεζες βγήκαν κερδισμένες από αυτές και όχι οι δανειολήπτες.
Danioliptes.gr