Ανάπτυξη από σπόντα

Μετά 6 χρόνια χρηματοπιστωτικής κρίσης -κατά τα οποία οι πρωτοβουλίες στήριξης επικεντρώθηκαν στον χρηματοπιστωτικό τομέα για να μην καταρρεύσει το σύστημα- η έμφαση τώρα περνά στη στήριξη των επιχειρήσεων της Ευρωζώνης για να μην καταρρεύσει η ανάπτυξη.

 

Η απόκλιση των επιτοκίων δανεισμού μεταξύ πυρήνα-περιφέρειας, είναι πλέον κεντρικό θέμα συζήτησης: Το τονίζει ο Μάριο Ντράγκι, το απαιτούν κυβερνήσεις και αδημονεί η πραγματική οικονομία σε δεκάδες χώρες. Η χρηματοδότηση των παραγωγικών επιχειρήσεων της περιφέρειας είναι πια επιτακτική: Το στέγνωμα της πίστωσης εκεί ενισχύει τον αποπληθωρισμό στην Ευρωζώνη συνολικά, κρατά τις επιδόσεις και τους μέσους όρους χαμηλά, χαλάει τη βιτρίνα και τις προοπτικές της.

Από τις χειρότερες ημέρες της κρίσης, όταν κανείς δεν δάνειζε κανένα, έχουν αλλάξει πολλά: Υπερεθνικοί οργανισμοί όπως το ΔΝΤ και η ΕΚΤ ή οι πλούσιες κυβερνήσεις δεν είναι πια οι μόνοι που μπορούν να βάλουν πλάτη στην ευρωπαϊκή οικονομία. Εδώ και καιρό η ρευστότητα στην Ευρωζώνη προέρχεται όλο και περισσότερο από τις εισροές διεθνών κεφαλαίων.

 

Τα σπρεντ μιας περιφερειακής χώρας δεν εξαρτώνται πια τόσο από τις επιδόσεις της ή τις αποτυχίες της: Το μόνο κριτήριο είναι αν είναι στο «ση» η τάση των διεθνών επενδυτών να αγοράζουν ομόλογα σε ευρώ. Αυτή η ομογενοποιημένη αντιμετώπιση, από το 2012, έχει ρίξει το κόστος δανεισμού και έχει προσφέρει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για ευρωπαϊκά κράτη, τράπεζες και μεγάλες επιχειρήσεις. Θα είναι αυτή που θα χρηματοδοτήσει, αν όλα πάνε καλά, το άνοιγμα της χρηματοδότησης στις βιώσιμες επιχειρήσεις.

Το μεγάλο ερώτημα είναι: θα συνεχιστεί η διεθνής επιδότηση της ευρωπαϊκής πορείας ώστε να εξασφαλίσει τον δανεισμό της η βιολογική φάρμα στην Ημαθία; Η απάντηση ανήκει στη θεωρία του χάους: Το σύστημα σήμερα είναι «πειραγμένο» σε τόσα σημεία, η πολυπλοκότητα τόσο μεγάλη και τα αντανακλαστικά των επενδυτών και κυρίως των πολιτών τόσο τεταμένα, που κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Η εποχή των συμπερασμάτων από μακροπρόθεσμες προβολές μετά από αξιολόγηση θεμελιωδών στοιχείων έχει παρέλθει.

Σήμερα τέτοιες προβλέψεις γίνονται εμμέσως – με σημαντικές αβεβαιότητες και μεγάλα περιθώρια λάθους.

Σε μια χαοτική εποχή, είναι συμπτωματικές ενδείξεις που μπορεί να δείξουν ένα γενικό μοτίβο: Αν παρατηρήσει κάποιος τη γραφική παράσταση της ισοτιμίας του ευρώ/γιεν, με αυτή των σπρεντ της περιφέρειας στην Ευρωζώνη θα παρατηρήσει μια εντυπωσιακή συμπόρευση: Ενισχύεται το γιεν;

 

Αυξάνεται το κόστος δανεισμού στην Ευρώπη. Όταν το γιεν υποχωρεί, όταν δηλαδή η ιαπωνική κεντρική τράπεζα κόβει (ή λέει ότι θα κόψει) «περισσότερο χρήμα», τότε οι αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων αυξάνουν και το κόστος δανεισμού πέφτει. Αρκετοί συνδέουν την πορεία του ιαπωνικού οικονομικού πειράματος με την έξοδο της Ευρωζώνης από τη χρηματοπιστωτική δίαιτα – τα ευρωπαϊκά ομόλογα με το γιεν.

Στο βραχυπρόθεσμο μέλλον δεν υπάρχουν προγραμματισμένες ανακοινώσεις που παραπέμπουν σε αδυνάτισμα του ιαπωνικού νομίσματος… Όμως τα προγνωστικά συγκλίνουν ότι στο δεύτερο εξάμηνο, το γιεν θα συνεχίσει τον κατήφορο – έντονα, κατά κάποιους. Να υποθέσουμε ότι οι ροές κεφαλαίων προς Ευρώπη θα ενισχυθούν; Παρακινδυνευμένο, αλλά σαν σκέψη «ζεσταίνει»: Μοιάζει με φτου ξελεφτερία από την πιστωτική τιμωρία – και μπορεί να υποστηρίξει την αφήγηση για στοχευμένες πιστώσεις στην περιφέρεια.

Είναι σημαντικό νια την ελληνική οικονομία να ενταχθεί ισότιμα, με τους κατά το δυνατόν λιγότερους αστερίσκους, στην ίδια πισίνα που θα δροσίσει (θα δούμε πόσο) τις περιφερειακές χώρες. Ταυτόχρονα όμως, ο επιχειρηματικός χάρτης στην Ελλάδα θα περνά επίπονα βήματα ανασχεδιασμού. Θα ζητηθεί σαφής πορεία μείωσης των κακών δανείων, σε αναλογίες πιο κοντινές με την υπόλοιπη περιφέρεια. Κάπου εκεί, εντοπίζεται η επόμενη πρόκληση σύγκλισης της χώρας με το ευρωπαϊκό mainstream.

Το μεγάλο ερώτημα είναι: θα συνεχιστεί η διεθνής επιδότηση της ευρωπαϊκής πορείας ώστε να εξασφαλίσει τον δανεισμό της η βιολογική φάρμα στην Ημαθία;

 

Πηγή: Καθημερινή