Μέχρι και το τέλος του 2008, το «επάγγελμα» γνώριζε τεράστια άνθηση παρά το γεγονός ότι η κρίση μόλις είχε ήδη αρχίσει να χτυπάει την πόρτα της κτηματαγοράς. Παραταγμένα κάθε Τετάρτη απόγευμα στα ειρηνοδικεία όλης της χώρας, τα «κοράκια» περίμεναν το επόμενο θύμα.
«Χτυπούσαν» ποσοστά ακινήτων για να τα… μοσχοπουλήσουν στον συνιδιοκτήτη ή ζητούσαν «αμοιβή» από όποιον υποψήφιο αγοραστή εμφανιζόταν στην αίθουσα του πλειστηριασμού προκειμένου να μην ανεβάσουν τεχνικά το τίμημα.
Το επάγγελμα «έσβησε» μέσα σε μια νύκτα. Ο νόμος που ψηφίστηκε το 2009, υποχρέωνε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν τις προσφορές τους γραπτώς σε κλειστό φάκελο για να πάρουν ακίνητο από πλειστηριασμό, επέβαλε το ελάχιστο τίμημα να μην πέφτει κάτω από την αντικειμενική αξία του ακινήτου και «απαίτησε» το ποσό του πλειστηριάσματος να καταβάλλεται αποκλειστικά μέσω τραπεζικής επιταγής (ουσιαστικά με μετρητά).
Θυσία ο νόμος
Τον νόμο που προστάτευσε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα των αδυνάμων, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να τον θυσιάσει προκειμένου να πάρει ως «αντάλλαγμα» μια καλύτερη ρύθμιση για την τμηματική καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο. Για να πείσουμε την τρόικα να γίνει το αυτονόητο (δηλαδή οφειλές οι οποίες στο τέλος του 2014 θα έχουν φτάσει στα 22-24 δισ. ευρώ να αποπληρώνονται σε περισσότερες δόσεις από 12 όπως ισχύει σήμερα) θα πρέπει να γκρεμιστεί η αγορά των ακινήτων.
Κατόπιν πιέσεων της τρόικας, ετοιμάζεται να αλλάξει τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ώστε η τιμή αφετηρίας ενός πλειστηριασμού να μην είναι η αντικειμενική αξία όπως ισχύει σήμερα, αλλά το 50% έως το 66% αυτής (σ.σ το παζάρι με την τρόικα ουσιαστικά παίζεται στο ποσοστό).
Και μπορεί η αλλαγή να αφορά μόνο τις οφειλές προς το δημόσιο, στην πράξη όμως θα φανεί ότι οδεύουμε προς πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών. Διότι μετά την άρση των προστατευτικών ορίων για την πρώτη κατοικία θα καταρρεύσει και το δίχτυ προστασίας της αντικειμενικής αξίας. Το ότι το μέτρο θα ισχύσει μόνο για τις οφειλές προς το δημόσιο, στην πράξη δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.
Όταν οι οφειλέτες του δημοσίου είναι 2,5 εκατ., είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι όσοι χρωστούν στις τράπεζες έχουν και κάποιο χρέος προς την εφορία. Αν η εφορία επισπεύδει τον πλειστηριασμό, ο οφειλέτης θα χάνει το ακίνητό του καθώς εκτός από το δημόσιο θα ικανοποιούνται και όλοι όσοι έχουν εγγράψει υποθήκη στο ακίνητο.
Συνέπειες
Οι συνέπειες από την «απελευθέρωση» των πλειστηριασμών θα είναι καταστροφικές:
Πρώτον, οι οφειλέτες του δημοσίου θα είναι εκτεθειμένοι στις «πιέσεις» των εφοριακών οι οποίοι πλέον θα γνωρίζουν ότι αν βγάλουν εντολή κατάσχεσης στην πραγματικότητα θα σπρώχνουν τον οφειλέτη στο να χάσει το σπίτι του.
Και δεύτερον, τα κοράκια θα αποκτήσουν και πάλι πεδίο δράσης. Από τη στιγμή που οι προσφορές στους πλειστηριασμούς θα μπορούν να είναι χαμηλότερες της αντικειμενικής αξίας, θα μπορούν και πάλι να απειλούν με «στήσιμο» προσφορών, πιέζοντας τους υποψήφιους αγοραστές να καταβάλλουν «δωράκι».
Κατρακύλα στις τιμές
Βέβαια, η σημαντικότερη επίπτωση θα είναι η περαιτέρω πτώση των τιμών των ακινήτων. Το μέγεθος της… καταστροφής θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των ακινήτων που θα αποφασίσει να βγάλει η εφορία στο σφυρί. Όσο μεγαλύτερη θα είναι η προσφορά, τόσο μεγαλύτερες θα είναι και οι πιέσεις στις τιμές οι οποίες θα ισορροπήσουν στα προ του 2002 επίπεδα.
Η υπόθεση μόνο αδιάφορες δεν αφήνει τις τράπεζες οι οποίες σε μια περίοδο που η συζήτηση για τα κόκκινα δάνεια αλλά και για τα stress test κορυφώνεται, βλέπουν ότι οδηγούμαστε σε de facto απελευθέρωση των πλειστηριασμών.
Εκποίηση περιουσιακών στοιχείων σε τίμημα πολύ χαμηλότερο των αντικειμενικών αξιών, επηρεάζει άμεσα την αξία της εξασφάλισης που έχουν λάβει οι τράπεζες για τη χορήγηση των στεγαστικών δανείων με ότι αυτό συνεπάγεται για τους ισολογισμούς τους.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Finance&Markets Voice, της Πέμπτης 10 Ιουλίου